خوانش و تحلیل لاکانی حکایت " حی بن یقظان " از ابن طفیل

Authors

  • زهرا حسینی دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه رازی
  • فاطمه فیض گروه ادبیات، دانشکده ادبیات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین پیشوا، ایران
Abstract:

افسانه‌ها و حکایت‌های قدیمی، روایتگر سرشت فطری و بداهت بشری، با کمترین آغشتگی و دست خوردگی، تصویر واضح و روشنی از روحیات و دغدغه‌های انسانی ارائه می‌دهد. روانکاوان با تعمق فراوان و با ارائه نظریات جامع و عمیق، زمینه را برای شناخت ماورای رفتارهای انسانی فراهم کرده‌اند و در آثارادبی، افسانه‌ها و حکایت‌های فولکلور، بررسی روانکاوی آنها ما را به شناخت دقیق و قابل تعمیم از ماهیت انسان می‌رساند. از جمله این حکایت‌ها که با کاوش در آن، می‌توان به ذات و اعتقادات اولیّه و نحوه شکل‌گیری سوژه بشری دست یافت، قصۀ «حیّ بن یقظان »است که به طور کامل و فنّی توسط ابن طفیل، فیلسوف بزرگ قرن پنجم در اندلس اسلامی پردازش شده است. در این پژوهش سعی شده با توجه به آراء «لاکان» در حوزۀ روانکاوی، این حکایت مورد بررسی قرار گیرد. این پژوهش به هدف رمزگشایی از افکار و اندیشه‌های اولیه و دست نخورده انسانی و کشف معنای پنهان و غیرمکشوف آثار ادبی صورت گرفته است. نتیجه نشان می‌دهد که حکایت «حی بن یقظان» مبتنی بر اندیشه‌های مهم روانکاوی انسانی می‌باشد؛ چون «ضدیت با عنصر زن»، «دیگری بزرگ» و «اتکاء به او» برای رشد جسمانی و تعالی فرهنگی، تلاش برای «همانندی با محیط»، حس «فقدان و غربت»، «مقابله با دیگری بزرگ »و «گفتمان غالب»، «رسوخ به ساخت امر واقعی» و تلاش برای «بازسازی نظم اجتماعی نمادین». روش به کار رفته در این پژوهش، روشی توصیفی ـ تحلیلی است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل درونمایه داستانی حی بن یقظان ابن سینا وابن طفیل

داستان حی بن یقظان ابتدا توسط ابن سینا و سپس به همّت دیگر اندیشمندان از جمله ابن طفیل به زبان عربی نوشته شد. نویسندگان این داستان هر یک با سبک خاص خود کوشیده اند آن را محملی برای نحوه شناخت عقلی خداوند قرار دهند. اگرچه ساختار داستان مزبور به قلم ابن سینا با داستانی که ابن طفیل پرداخته است تفاوت های زیادی دارد، ولی درون مایه هر دو بر یک محور که همان پی بردن به وجود باری تعالی است مبتنی است. اکنون...

full text

التحلیل المضمونی لقصة حی بن یقظان لابن سینا وابن طفیل

لقد کتب ابن سینا بدءاً قصةَ حی بن یقظان باللغة العربیة ثم کتبها فیما بعد علماء آخرون باللغة ذاتها؛ منهم ابن طفیل. لقد سعى کتّاب هذه القصة، کلٌّ بأسلوبه الموقوف علیه، إلى أن یجعلوا من هذه القصة مطیّةً لمعرفة الله معرفةً عقلیة. صحیح أن بنیة القصة الآنفة الذکر لابن سینا تتباین عن القصة التی کتبها ابن طفیل تبایناً واضحاً، إلا أن مضمونهما ینبنی على محور واحد، أیْ إدراک وجود الله تعالى. والآن أمامنا مسألة ما هی...

full text

التناص القرآنی فی قصة حی بن یقظان لابن طفیل (عربی)

إن التناص مصطلح حدیث یدلّ علی تفاعل النصوص معا یعنی أن النص یحتوی علی نصوص کثیرة شکلت النص الجدید، فالکتابة نتاج لتفاعل عدد کبیر من النصوص المخزونة فی الذاکرة القرآنیة. ما زال القرآن الکریم و مضامینه و قصصه من أهم مصادر فی الأدب العربی و استلهم آلأدباء حدیثا و قدیما من هذا المصدر الملهم الذی یحتوی علی اسرار و قابلیات کامنتین فی دلالات الفاظها و تعابیرها. فإستلهم ابن طفیل من القرآن الکریم کالنص...

full text

التناص القرآنی فی قصة حی بن یقظان لابن طفیل (عربی)

إن التناص مصطلح حدیث یدلّ علی تفاعل النصوص معا یعنی أن النص یحتوی علی نصوص کثیرة شکلت النص الجدید، فالکتابة نتاج لتفاعل عدد کبیر من النصوص المخزونة فی الذاکرة القرآنیة. ما زال القرآن الکریم و مضامینه و قصصه من أهم مصادر فی الأدب العربی و استلهم آلأدباء حدیثا و قدیما من هذا المصدر الملهم الذی یحتوی علی اسرار و قابلیات کامنتین فی دلالات الفاظها و تعابیرها. فإستلهم ابن طفیل من القرآن الکریم کالنص...

full text

واکاوی شخصیّت «نی» و «حی»در منظومۀ نی نامۀ مولانا و داستان حی بن یقظان ابن طفیل

عرفا و فلاسفۀ اسلامی در بیان افکار و اندیشه‌های خود همواره از رمز و نماد بهره می‌گرفتند؛ به‌گونه‌ای که در آثار شیخ اشراق سهرودی عارف و فیلسوف ایرانی رمز و نمادگرایی عرصۀ گسترده‌ای را اشغال کرده است. در این‌که رمز خاص زبان عرفا است شکی نیست. این امر در برگزیدن سبک تمثیلی مثنوی معنوی مشهود است و در آثار عرفایی چون سنایی و عطار نیشابوری دیده می‌شود؛ اما رمزگرایی در میان فلاسفه کم‌تر استفاده شده اس...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 11  issue 39

pages  19- 1

publication date 2020-03-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023