خوانش جامعه‌شناختی مضامین کاشی‌های تکیة معاون‌الملک

چکیده اثر هنری اغلب محصول شرایط سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، دینی و فرهنگی جامعة عصر خویش است، بر این اساس ارتباط اثر هنری با جامعه و بستر شکل‌گیری خویش از مباحث مطالعة آثار هنری به‌ویژه در روش‌ها و رویکردهای جامعه‌شناختی چون رویکرد بازتاب ‌است. بنابر این رویکرد، اثر هنری همواره چیزی دربارة جامعه می‌گوید. مطالعة آثار هنری دورة قاجار نیز بنا به تحولات گسترده در حوزه‌های مختلف و ارتباط مؤثر با آفرینش‌های هنری آن واجد این ویژگی است. از آثار شاخص اواخر قاجار، تکیة معاون‌الملک است که تنوع کاشی‌ها و نقاشی‌های آن شایان توجه است. هدف این پژوهش تأکید بر ارتباط زمینه و بستر اجتماعی با شکل‌گیری اثر هنری با تکیه بر مضامین کاشی‌های تکیة معاون‌الملک است و به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهد که چه عواملی در شکل‌گیری این مضامین نقش داشته‌اند‌؟ و چگونه در کاشی‌نگاره‌ها بازنمود یافته‌اند؟ این پژوهش از نوع بنیادی_ توسعه‌ای و روش توصیفی- تحلیلی است و با تکیه بر رویکرد بازتاب انجام گرفته ‌است. در بیان نتایج آن می‌توان گفت اغلب مضامین تصویرشده بر کاشی‌های تکیة معاون‌الملک، در پی تحولات دورة قاجار و فرآیند مدرن شدن، ارتباط گسترده با اروپا، ورود فناوری های جدید و شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه شکل گرفته‌اند و از این‌رو، بازتابی از شرایط جامعة عصر خویش هستند.