خواص آنتی‌اکسیدانی و اثر ضدمیکروبی عصاره ریشه گیاه کهورک بر باکتری‌های بیماری‌زای غذایی

گیاهان منابع ارزشمندی از ترکیبات آنتی‌اکسیدانی و ضدمیکروبی مختلف هستند. ترکیب و ساختار گروه‌های عاملی اسانس‌ها و عصاره‌ها نقش مهمی در فعالیت آنتی‌اکسیدانی و ضدمیکروبی آن‌ها ایفا می‌کنند. گیاه جغجغه یا کهورک (Prosopis farcta) از خانواده Leguminosea و زیر‌خانواده Mimosoideae است و بومی نواحی خشک و نیمه‌خشک آسیا، آفریقا و آمریکاست. در این پژوهش با استفاده از روش  سوکسوله و حلال اتانول 70 درصد، عصاره ریشه گیاه کهورک تهیه و درصد بازده عصاره 85/1 درصد به‌دست آمد. فنل کل و ترکیبات فلاونوئیدی به‌ترتیب برابر با  17/0 ± 14/178 میلی‌گرم هم‌ارز اسید گالیک در گرم و  77/0 ± 33/94 میلی‌گرم هم‌ارز کوئرستین در گرم محاسبه شد. ترکیبات فنلی 98/11 درصد از کل ترکیبات شیمیایی عصاره را تشکیل داده بودند. مقدار 50IC برای عصاره اتانولی ریشه گیاه کهورک برابر 45/2 میکروگرم بر میلی‌لیتر و آنتی‌اکسیدان سنتزی BHT (نمونه کنترل) 98/1 میکروگرم بر میلی‌لیتر به‌دست آمد. در سیستم بتاکاروتن-لینولئیک اسید، میانگین درصد فعالیت آنتی‌اکسیدانی 25/39 را برای عصاره ریشه کهورک و 13/57 درصد برای BHT تعیین شد. در بین غلظت‌های 250، 500 و ppm 1000، غلظت ppm 1000 عصاره بهترین اثر آنتی‌اکسیدانی را در روغن سویا طی 12 روز نگه‌داری در دمای 50 درجه سلسیوس داشت. استافیلوکوکوس اورئوس با MIC برابر 200 میکروگرم بر میلی‌لیتر و MBC برابر 350 میکروگرم بر میلی‌لیتر، نسبت به دو باکتری گرم منفی سالمونلا تیفی‌موریوم و اشریشیا کولای در برابر عصاره حساسیت بیشتری نشان داد. نتایج این پژوهش نشان داد که عصاره اتانولی-آبی ریشه کهورک از فعالیت ضدمیکروبی و آنتی‌اکسیدانی مناسبی برخوردار است.