حیدربابا، ترجمان غریبانگی شهریار

نوستالژی، اصطلاح روان­شناختی است که به معنی دلتنگی برای گذشته بوده و به شکل­ های مختلف، نشانه ­های آن در آثار ادبی متجلّی شده است. بررسی این نشانه ­ها ما را به درک عمیق عواطف و اندیشه­ های شاعر رهنمون می­ کند و مایه­ های دردمندی و رنجوری و وجوه آرزومندی وی را آشکار می­ کند. نوستالژی یک فرآیند ناخودآگاه ذهنی است که در افراد و زمان‌های گوناگون، به صورت‌های مختلف بروز می­ کند. مقالۀ حاضر بر آن است تا به روش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه­ ای، چگونگی نمود نوستالژی را در حیدر‌بابای شهریار تبیین و تحلیل کند. در این پژوهش، دلتنگی برای گذشته در دو بخش «یادکرد شخصیت­ های گذشته و یادکرد خاطرات گذشته»، روستا‌ستایی و تمدن­ گریزی، پناه بردن به دوران کودکی، گرایش مفرط به بازگشت به وطن و زادگاه، اسطوره­ پردازی، آرکائیسم و پناه‌بردن به آرما­ن‌شهر، به عنوان مؤلفه ­های نوستالژی بررسی شده است. نتیجۀ این تحلیل و بررسی نشان می ­دهد که در بخش اعظمی از قسمت ­های این منظومه، حس نوستالژیک و حسرت بر گذشته موج می­ زند و این احساس می­ تواند ناشی از یک تنهایی درونی و گریز از تمدن معاصر باشد.