جهاد و تکفیر در جهان اسلام؛گذر از فقه الخلافه به فقه المصلحه

author

  • مرتضی بحرانی استادیار گروه مطالعات آینده نگر پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی
Abstract:

خشونت مقدس در دنیای معاصر اسلامی و زمینه تحول در صورت‌بندی آن، موضوع این مقاله است. نکته مهم این پژوهش، نشان دادن فرایند تصریح بر جهاد و گذر از آن و روی‌آوری به اندیشه تکفیر،‌ تا نفی تکفیر است. به دیگر سخن، در مواجهه با جهان معاصر تا آنجا که اندیشه این متفکران ناظر به تقابل با دنیای مدرن و مشرک غربی است و خود را در وضعیتی متصور می‌کند که امکان هماوردی برایش ممکن است، جهاد را ترغیب می‌کند؛ اما گویی متناسب با زمان و پذیرش برتری این دیگری نسبت به مسلمانان از سوی این دسته از اندیشمندان، بویژه در عرصه نظامی به جای اندیشه جهاد، اندیشه خشونت مقدس از طریق پرداختن به دشمن داخلی (منافق، مفسد، مرتد، سکولار و ...) جایگزین شده است و با آگاهی از اینکه دنیای غرب از همین اقدام نیز دستمایه می‌سازد و به مقابله با کیان مسلمانان می‌پردازد، این روش نیز به کناری نهاده شده است و همزیستی دستمایه حضور و نمایش «خود» در جهان معاصر شده است. این موضوع به شیوه تحلیل فلسفی و با بررسی دو رویه خشونت مقدس، یعنی جهاد و تکفیر در آرای تنی چند از متفکران معاصر جنبش اخوان‌المسلمین پی گرفته شده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

اهمّیّت، اهداف و مبانی جهاد دفاعی از منظر فقه امامیّه

در عصر حاضر، مسلمانان و سرزمین آنان مورد تهاجم و تاخت و تاز دشمنان اسلام و استکبار جهانی قرار گرفته است. قرآن کریم سلطه‌ی کفار بر مسلمین را نفی کرده، و دفاع در مقابل متجاوز و مهاجم را امری واجب دانسته است. با توجه به وضعیتی که جهان اسلام در حال حاضر با آن مواجه است، آشنایی مردم مسلمان، به ویژه نسل جوان با فریضه‌ی دفاع و احکام مربوط به آن ضروری است. لذا در این مقاله بعد از بیان اهمّیّت دفاع، مبانی...

full text

از فقه ادله تا فقه علل

بر اساس تعریف‌های مرسوم، علم فقه برای بیان و تبیین احکام و ادلۀ آنها طراحی شده و مقصود از ادلۀ احکام مدارکی است که اثبات کند حکم مورد بحث، نظر خداوند است و مطابق اصطلاح فقها، دلیل حکم به راز و رمز صدور احکام و حکمت نهفته در صدور آن نظر ندارد و فقیه خود را به کشف این اسرار موظف نمی‌داند، اما گسترش روزافزون جوامع و تنوع‌پذیری و تکثر مسائل مورد نیاز جامعه ثابت کرده است که اکتفای به ادله، نیاز جامع...

full text

امکان‌سنجی مهندسی فقه سیاسی در سه پارادایم «فقه حکم و موضوع»، «فقه نظام‌سازی» و «فقه تکامل اجتماعی»

فقه سیاسی شیعه در ادوار مختلفی از حیات خود، تحولاتی را از سر گذرانده است؛ وقوع انقلاب ­اسلامی، یکی از این نقاط تحول است که دامنه و عمق تحولات این علم در این بزنگاه تاریخی بسیار شگرف به‌نظر می‌رسد. سوال اصلی این است که آیا تحولات دانشی فقه سیاسی، مهندسی­پذیر است یا نه؟ در این مقاله با بررسی و نقد دو رویکرد "فقه حکم ­و ­موضوع" و "فقه نظام­سازی" به‌عنوان دو رویکرد رایج، ویژگی‌ها و مؤلفه‌های رویکرد...

full text

اضطرار به جنایات در فقه و قانون

احکام مختلف اضطرار به جنایت، به‏وضوح در فقه تبیین نشده است. همین امر، موجب شده که قوانین جزایى از جمله قانون مجازات اسلامى مصوب سال 1392 نیز دچار نقصان آشکارى در این باره باشد. نویسنده در این نوشتار کوشیده احکام مختلف اضطرار به جنایت نفس و عضو را استنباط کرده، کاستى‏هاى قوانین جزایى را نیز در این باره نشان دهد و در نهایت، پیشنهادى براى اصلاح قانون مجازات اسلامى داده است.

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 3  issue 10

pages  125- 144

publication date 2000-12-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023