جلوه عارفانه آیرونی نمایشی در دفتر اول مثنوی معنوی

Authors

Abstract:

آیرونی یکی از عوامل نارسایی و پیچیدگی متن است که در زبان فارسی معادل طنز و طعن می‌باشد که با هدف تأدیب و تنبیه در متن توازن و انسجام ایجاد کرده و لازمه هر اثر هنری است. مولوی در مثنوی معنوی که اثری تعلیمی‌ـ‌عرفانی است در قالب حکایت‌های حکمت‌آمیز قصد تعلیم و آگاهی بخشی دارد، لذا آیرونی بازتاب گسترده‌ای در این اثر تمثیلی دارد و از این نظر می‌توان مولوی را با شکسپیر در ادبیّات مغرب زمین مقایسه کرد. در این پژوهش مصداق‌های آیرونی نمایشی را در پیوند با عناصر آیرونی‌ساز، از جمله عنصر معصومیّت یا اعتماد بی‌خبرانه، خنده‌آوری، تضاد ظاهر با واقعیّت و عنصر فاصلۀ نمایشی به مسائل عرفانی مانند جهد، توکل، صبر، قناعت و فقر بررسی شده است. عناصر آیرونی‌ساز در مثنوی مسائلی مانند نادانی، ناآگاهی از سِرِّ و حقیقت امور، حقیقت‌نمایی به‌جای حقیقت،کج‌اندیشی،ریا، دنیا‌پرستی، معصومیّت، لاف و گزاف مبتنی بر ادعا، حرص، نقص و ضعف نفس و اخلاق، بخل و... باعث گرفتاری آدمی است. بیان روایی‌ـ‌تمثیلی مولوی در مثنوی، زمینه‌ساز آیرونی نمایشی با طنزی خفیف است که نشانه‌هایی از ساده‌دلی و موذی‌گری دارد و داستان ‌را در مرز جِد و هزل قرار می‌دهد. درون‌مایۀ داستان‌های آیرونیک، به‌ظاهر حاوی مزاح، تخفیف و آسیب‌پذیری شخصیّت داستان است، امّا در فحوای کلام نتایج عرفانی آموزنده‌اش قابل فهم است. آثار غیر طنز مانند مثنوی معنوی مولوی و شاهنامۀ فردوسی به‌دلیل غیرمنتظره بودن حوادث داستانی، اغلب آیرونی نمایشی دارند. توجّه به محتوای متن و بررسی دقیق آن بهترین راه تشخیص آیرونی است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تجلی زن در سه دفتر اول مثنوی معنوی

گفتگو درباره ی زن و دیدگاههایی که در مورد وی وجود دارد، کاری بسیار مشکل و ارزشمند است زیرا نیاز به مطالعه و کندوکاو بسیار دارد. زن این موجود شکننده و ظریف در عرصه ی پهناور جهان بار مسئولیتی ویژه بر دوش داشته است : زادن ، پروردن ، به بلوغ رساندن و به تکامل روحی و جسمی رساندن انسان ها. در این مقاله،با ذکر مقدمه ای سعی شده است تا زن را در تمام جایگاههایی که می توانسته مفید و ارزنده باشد، نشان دهد ...

full text

جلوه های آیرونی نمایشی در شعر احمد شاملو

با وجود اینکه آیرونی در ادبیّات منظوم ایران، نمونه­های فراوانی دارد؛ در حوزۀ نقد به آن توجّه کمتری شده­است. این صنعت ادبی، در دو شکل آیرونی لفظی و آیرونی نمایشی قابل بررسی است. آیرونی در شعر احمد شاملو، نه به عنوان یک تشخّص سبکی، بلکه به عنوان بخشی از موارد زیباشناختی شعر قابل توجّه است. پنهان­کاری­های راوی در برخی اشعار روایی شاملو، منشأ پیدایش آیرونی نمایشی در شعر اوست. این رویکرد، باعث ایجاد نوع...

full text

خوانش هرمنوتیکی دفتر اول مثنوی معنوی مولانا

اهمیت مطالعه و آشنایی با تفکرات عرفانی و معنوی مولانا بر هیچ خواننده ای پوشیده نیست. مثنوی معنوی، یکی از آثار پر مغز مولانا، با زیبایی چشم گیری تفکرات عمیق وی را منعکس می کند و از این حیث بسیار مورد توجه است. این اثر، در طول زمان از نظرگاه های مختلفی واکاوی و برداشت ها و دریافت های گاه متفاوت و مختلفی از آن آشکار شده است. اما از آن رو که این گنجینه ی معنوی، گاه از عالم هشیاری و گاه از دریای متل...

15 صفحه اول

توصیف شخصیت ها در دفتر اول و دوم مثنوی معنوی

چکیده مثنوی اقیانوسی خروشان و موّاج است که از ذهن و زبان مولوی که وجودش را به دریاهای خداوندی متّصل کرده ، سرچشمه گرفته ، اقیانوسی که با هر موجش صدفهایی پ?ر دُر را برایمان به ارمغان می آورد ، آن هم مرواریدهایی که نمی توان قدر و قیمتشان را با مقیاسهای مادّی سنجید.در این پژوهش به بررسی انواع شخصیّت های داستانی و شیوه ها و شگردهای گوناگونی که مولانا برای توصیف شخصیّت ها و شخصیّت پردازی هر کدام از آنها،...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 9  issue 15

pages  181- 200

publication date 2019-05-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023