جستجوی«دیزاین» در سنت خوش‌نویسی فارسی

author

  • محمدرضا زنده دل هیات علمی گروه گرافیک، دانشکده هنر، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران.
Abstract:

مفهوم "دیزاین " به عنوان یک شیوۀ ویژه از حل مسئله، در هنرهای کاربردی و فعالیت­ های تولیدی و خلاقانه انسانی کاربرد دارد این مفهوم که از یک صد سال گذشته به ­صورت جدی مطرح بوده در دوره مدرن به بخش مهمی از پروسه تولید محصول تبدیل شده است. نوشتار نیز به­عنوان یک دستگاه ارتباطی عنصری کاربردی است. سنت نوشتار فارسی نیز بنا به ماهیت کاربردی خود به­ عنوان یک رسانه، در ثبت و انتقال پیام و شکل خود با مسائل گوناگونی روبه­ رو است. بسیاری از این مسائل تنها از طریق دیزاین قابل چاره­ جویی هستند. سنت غنی نوشتار و خوش­نویسی فارسی به­ عنوان یک سیستم نوشتاری پر قاعده و منضبط می ­تواند محلی برای جستجوی نمونه های کهن و کمتر دیده شده پروسه دیزاین باشد. هدف این پژوهش جستجو و کنکاش در سنت غنی و قانون­مند نوشتار فارسی، با نگاهی امروزی و کشف ارزش های پیدا و پنهان آن به منظور آگاهی مخاطبین این حوزه کاری است. جستجو و نمایش مفاهیمی امروزی مانند "دیزاین " در سنت نوشتاری کهن می­ تواند در غنای هرچه بیشتر این میراث ارزش­مند موثر باشد و نمونه­ های بومی از دیزاین را به فعالان حیطه هنر نوشتار فارسی و طراحی گرافیک ایرانی معرفی کند. این پژوهش با بررسی دو مؤلفه "طراحی سیستم تقسیم بندی حرکات حروف " و "طراحی واحد اندازه­ گیری در خوش ­نویسی " از منظر دیزاین به این پرسش ­ها پاسخ می ­دهد:آیا می ­توان نمونه ­هایی از "دیزاین " را در سنت کهن خوش­ نویسی یافت؟ آن نمونه­ ها چیست و نمایش دیزاین در آن­ ها چگونه است؟ پژوهش حاضر کیفی است که با تحلیل شواهد بصری خوش ­نویسی فارسی ومطابقت آن­ ها با اصول دیزاین نتایج خود را ارئه می­ کند، منابع این پژوهش نیز کتابخانه ­ای است. یافته­ های این مقاله نشان می ­دهد که در میان اجزاء گوناگون و گسترده نظام بزرگ خطاطی و خوش­ نویسی، دو نمونه درخشان "ابداع نظام تقسیم­ بندی شکلی حروف در خوش ­نویسی " و"تدوین نظام اندازه­ گیری در روش­ نویسی " به­ وضوح با ساز و کار و پروسه "دیزاین" (وتعریف امروزی آن) مطابقت دارند. در هر دو نمونه مورد اشاره مصادیق روشنی از مسئله، چون دیدن جوانب گوناگون، پاسخ­ دهی خلاقانه و واجد ارزش های افزوده، مانند کارایی یا برآورده کردن همه نیازهای مسئله در عین ایجاز و سادگی به ­وضوح نمایان است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مطالعه تطبیقی فونت تاهوما و اصول ساختاری خوشنویسی فارسی

طراحی حروف، در سیر تاریخی خود، همگام با قابلیت های فناوری، اقدام به بهینهسازی خوشنویسی سنتی کرده است. عصر حاضر، عصر تکامل فناوری رسانههای دیجیتال است. در آغاز رونق رسانه‌های دیجیتال، طراحان وب برای نمایش متون مورد نظر خود در عموم وب سایت‌های فارسی‌زبان، از فونت «تاهوما» به عنوان فونت استاندارد استفاده میکردند. با ظهور وبفونتها، امکان استفاده از فونتهای گوناگون برای چیدمان صفحات وب به وجود آمد. ...

full text

آراء و آداب معنوی در رسالات آموزشی خوشنویسی (رسالات فارسی سده‌های ۸ تا ۱۲ هجری)

در رسالات آموزشی خوشنویسی یا آداب‌نامه‌های مشق، می‌توان وجوهی معنوی را در موضوعات مختلف یافت که تحلیل آن به فهم روشن‌تری از ساختار و کارکردهای این متون می‌انجامد. مقالۀ حاضر، با این هدف، به مطالعۀ سیزده رسالۀ فارسی (متعلق‌به سده‌های ۸ تا ۱۲ق) پرداخته است. در این مقاله، وجوه معنوی، با نظر به دو مؤلفۀ توصیفی و تجویزی، در دو مقولۀ «آراء» و «آداب» معنوی طبقه‌بندی و بررسی شده است. بر این ‌اساس، آراء...

full text

نشانه شناسی هنر خوشنویسی در خط فارسی(نستعلیق و شکسته)

هدف از این پژوهش، بررسی ارزش گذاری تکنیکی و فنی آثار خوشنویسی نیست، اگرچه به عنوان یک روش برای ارزشگذاری تکنیکی بهتر می توان از آن بهره برد، بلکه این آثار در حکم متن بررسی می شوند و چگونگی عملکرد دلالتگر در آنها مورد بررسی قرار می گیرد. از جمله ویژگی های خاص این هنرمی توان به چند نظامی بودن آن در نظام نشانه شناختی اشاره کرد . بنابراین هر اثری از خوشنویسی به مثابه یک متن در نظر گرفته می شود که د...

15 صفحه اول

پیوند خوشنویسی و تشیع در عصر تیموریان

چکیده تیموریان سلسله ای ترکی – مغولی هستند که در فاصله سالهای ( 913- 771 ق ) عموماً در نواحی ماوراءالنهر و ایران حاکمیت داشتند . تجربه همزمان زندگی یکجانشینی و کوچ نشینی در الوس جغتای و آسیای مرکزی باعث شد تا تیمور و جانشینانش با اسلام و فرهنگ ایرانی آشنایی هر چند مختصری داشته باشند. به همین سبب مؤلفه های هویت ایرانی از جمله هنر ایرانی و مذهب تشیع در این زمان فرصت رشد و وحدت بیشتری یافتند . سیاس...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 13

pages  37- 50

publication date 2018-08-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023