جدا سازی، تشخیص و تعیین ژنوتیپ‌های آکانتامبا درآب‌های سطحی استان چهار محال و بختیاری در سال 1395

زمینه و هدف: اعضای جنس آکانتامبا آمیب ‌های آزاد‌زی هستند که در محیط ‌های طبیعی از قبیل آب ‌های سطحی و خاک از پراکندگی گسترده‌ای برخوردارند. برخی از گونه ‌های آکانتامبا قادرند در انسان طیفی از بیماری‌ ها نظیر آنسفالیت آمیبی مزمن، کراتیت و ضایعات پوستی را ایجاد کنند. آگاهی از انتشار گونه‌ های آکانتامبا در منابع محیطی، به ویژه در آب های سطحی می ‌تواند اطلاعات ارزشمندی را در اختیار پزشکان و کارشناسان بهداشت قرار دهد. هدف از این مطالعه جداسازی، تشخیص و تعیین ژنوتیپ‌ های آکانتامبا در آب‌ های سطحی بود. روش بررسی: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی 104 نمونه از آب‌ های سطحی استان چهارمحال و بختیاری با استفاده از روش ‌های کشت، مشاهده میکروسکوپی و روش های مولکولی واکنش زنجیره ‌ای پلی ‌مراز و تعیین توالی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج به دست آمده از انجام آزمایش ها با استفاده از برنامه نرم افزاری SPSS و آزمون های آماری دقیق فیشر، مک نمار و مربع کای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و مقادیر کمتر از 0/05 معنی ‌دار تلقی گردید. یافته ‌ها: در این مطالعه کلیه نمونه های کشت شده روی محیط آگار غیر مغذی پس از طی دوره انکوباسیون و در زمان های متفاوتی روی محیط رشد یافته بودند. با این حال، آزمایش میکروسکوپی و واکنش زنجیره ‌ایپلی‌ مراز نشان داد که با استفاده از دو روش اخیر به ترتیب، 63/46% و 22/1% از نمونه ها از نظر وجود آکانتامبا مثبت بوده‌ اند. در مطالعه حاضر آزمون دقیق فیشر نشان داد که میزان فراوانی آکانتامبا در شهرستان ها به طور معنی داری با یکدیگر متفاوت بود (0/34=P). بر اساس تجزیه و تحلیل یافته های این مطالعه، آزمون مربع کای نشان داد که بین میزان فراوانی آکانتامبا در مناطق شهری و روستایی تفاوت معنی دار جزئی وجود دارد (0/59=P). در این مطالعه تعیین توالی DNA آکانتامبا نشان داد که در آب ‌های این استان تنها سه ژنوتیپ T2، T4 و T5 وجود دارند که در بین آن ها ژنوتیپ T4 آکانتامبا از فراوانی بیشتری برخوردار است. نتیجه‌ گیری: مطالعه حاضر نشان داد که در آب‌ های سطحی استان گونه ‌ها و ژنوتیپ ‌های مختلفی از آکانتامبا وجود دارند که با توجه به پتانسیل بیماری ‌زایی برخی از آن ها برای انسان، به ویژه در بیماران مبتلا به نقص سیستم ایمنی، پزشکان باید از این خطر بالقوه محیطی آگاه شوند.