جدایی آشیان‌بوم‌شناختیِ غذایی بین دو گونة خویشاوند هم‌بوم کمرکولی بزرگ (Sitta ‏tephronota) و کمرکولی کوچک (Sitta ‏‏neumayer) در ناحیة تماس در رشته‌کوه زاگرس

کمرکولی بزرگ و کمرکولی کوچک دو گونة هم‌بوم و خویشاوند نزدیک و مثال کلاسیک و ‏اولیة اصل جابه‌جایی صفات‌اند،‏ ولی، با ‏وجود این، سؤالات بسیاری دربارة جدایی ‏آشیان‌بوم‌شناختی این دو گونه از سال 1950 بدون پاسخ مانده است. در مطالعة حاضر، تفاوت‏های رژیم غذایی دو گونة کمرکولی بزرگ و کوچک به‌منزلة یکی از ابعاد مهم آشیان‌بوم‌شناختی در ناحیة تماس آن‌ها در ایران (رشته‌کوه زاگرس) بررسی شده است‏. در این پژوهش، رژیم غذایی دو گونه ‏با بررسی محتویات دستگاه گوارش و با استفاده از استرئومیکروسکوپ مطالعه شد. نتایج نشان داد رژیم غذایی غالب دو گونه در فصل بهار حشرات‌اند؛ به‌طوری‌که در کمرکولی بزرگ به‌ترتیب راستة سخت‌بال‌پوشان[1]، نیم‏بال‌پوشان[2] و‏ راست‏بالان[3] بیشترین مقدار را در رژیم غذایی این گونه شامل می‏شوند. همچنین، در کمرکولی کوچک راستة نیم‏بال‌پوشان،‏ سخت‏بال‌پوشان و بال‏پولک‌داران[4] ‏به‌ترتیب بیشترین مقدار را در رژیم غذایی این گونه به خود اختصاص داده‏اند. همچنین، به منظور تعیین رابطة بین اندازة بدن این دو گونه با اندازة طعمه‌های استفاده‌شده (برای دو صفت اندازۀ طول سر در راستة نیم‏بال‌پوشان و اندازۀ دهانی در سخت‏بال‌پوشان) از آنالیز کوواریانس استفاده شد. نتایج نشان داد که بین اندازة بدن و اندازة طعمه در دو گونه در اندازۀ طول سر در سن‏ها تفاوت معنا‏داری وجود دارد؛ به‌طوری‌که کمرکولی بزرگ نسبت به جثة خود، از حشرات بزرگ‌تری تغذیه می‏کند. همچنین، نتایج این مطالعه نشان داد که بین پهنای آشیان‌بوم‌‏شناختی هر دو گونه اختلاف اندکی وجود دارد،‏ ‏‏‏ولی هم‌پوشانی آشیان‌بوم‏‏‏شناختی غذایی بین هر دو گونه‏ بالاست. نتایج این پژوهش اهمیت نسبی اندازة بدن طعمه را در جدایی آشیان‌بوم‏شناختی غذایی دو گونة هم‌بوم کمرکولی بزرگ و کوچک جهت همزیستی پایدار نشان می‏دهد. [1]. Coleoptera [2]. Hemiptera [3]. Orthoptera [4]. Lepidoptera