جایگاه و کارکرد قوه حاکمه تأملی در فاسفه کانت

Authors

  • اسماعیل تاجیک دانش‌آموخته کارشناسی ارشد فلسفه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی
  • محمد اکوان دانشیار گروه فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی
Abstract:

کانت میان قوه حکم تعیّنی و قوه حکم تأملی تفاوت قائل است و آن را در دو قلمرو زیباشناسی و غایت‌شناسی تبیین می‌کند. قوه حکم به معنای کلی، قوه‌ای است که به جزئیات ذیل قانون کلی می‌پردازد؛ اگر کلی به‌مثابه قانون از پیش فراهم باشد، قوه حکم تعیّنی است و چنانچه جزئیات فراهم باشد و کلی باید استخراج یا کشف گردد، قوه حکم تأملی است. کانت تلاش می‌کند تبیین نماید که همان‌گونه که قوه فهم اصل یا اصولی آزاد از تجربه دارد، برای قوه حکم نیز باید اصلی آزاد از تجربه یافت. این اصل آزاد از تجربه برای قوه حکم تأملی، اصل غایت‌مندی درونی طبیعت است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

جایگاه نقد قوه حکم در فلسفه استعلایی کانت

طرز نگرش غایت انگارانه که از زمان ارسطو به بعد بر اندیشة مغرب زمین سیطره یافت در دوران جدید از جانب بینش مکانیسنی به حاشیه رانده شد و شناخت علمی محدود به شناخت علیت فاعلی گردید، به‌گونه‌ای که واژة علت مترادف با علت فاعلی شد. کانت با طرح زمینه‌هایی برای نوعی از امکان برای علیت غایی در دو نقد اول و دوم، در نقد سوم خود جایگاه معینی برای نگرش غایت انگارانه در زیباشناسی و در قلمروی موجودات زنده آلی ...

full text

جایگاه نقد قوه حکم در فلسفه استعلایی کانت

طرز نگرش غایت انگارانه که از زمان ارسطو به بعد بر اندیشه مغرب زمین سیطره یافت در دوران جدید از جانب بینش مکانیسنی به حاشیه رانده شد و شناخت علمی محدود به شناخت علیت فاعلی گردید، به گونه ای که واژه علت مترادف با علت فاعلی شد. کانت با طرح زمینه هایی برای نوعی از امکان برای علیت غایی در دو نقد اول و دوم، در نقد سوم خود جایگاه معینی برای نگرش غایت انگارانه در زیباشناسی و در قلمروی موجودات زنده آلی ...

full text

مقایسه مفهوم غایتمندی در مقدمه و دقیقه سوم تحلیل امر زیبا در نقد قوه حکم و نتایج ناشی از آن

یکی از دغدغه‌های بنیادین کانت در نقد قوه حکم، مسئله غایت‌شناسی است. غایت به عنوان امری که در فلسفه‌های قدیم به ویژه فلسفه ارسطو و پیروان وی یکی از ارکان مهم دستگاه‌های فلسفی را تشکیل داده بود، در فلسفه‌های جدید و به ویژه توسط دکارت و اسپینوزا از قلمرو تبیین فلسفی عالم کنار گذاشته شد. کانت به عنوان پرچمدار فلسفه جدید در نقد قوه حکم دوباره به مسئله غایت و غایتمندی باز می‌گردد. او معتقد است که ...

full text

آیا صنایع‌دستی هنر است؟ جستجوی جایگاه صنایع‌دستی در بین هنرها براساس زیبایی‌شناسی کانت

به نظر «کانت» زیبایی امری عینی و متکی بر مفاهیم نیست، بلکه ذهن واضع حکم زیباشناختی در ابژۀ هنر است. احساس رضایتمندی در حکم ذوقی را ناشی از قضاوت تأملی به واسطه ذهن قضاوت‌کننده می‌داند. او هنر را از طبیعت، علم و پیشه‌وری متمایز دانسته و هنرها را به مکانیکی، مطبوع و زیبا تقسیم می‌کند. به زعم کانت هنرمطبوع هنری است که غایت آن صرفا لذت است، در حالی که معیار قضاوت در هنر زیبا قوه حاکمه تأملی بوده و ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 4  issue 10

pages  33- 56

publication date 2015-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023