جایگاه توسعۀ فرهنگی شهر در نظام سیاست‌گذاری ج. ا. ایران (موردمطالعه: قانون برنامه‌های پنج‌سالۀ پنجم و ششم توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی)

چکیده شهرنشینی در ایران در سال‌های گذشته با رشد قابل‌توجهی همراه بوده، اما به دور از مشکلات و پیامدهای منفی نیز نبوده است؛ بخشی از این مشکلات حاصل عدم توجه کافی به بُعد فرهنگی شهر و شهرنشینی در نظام برنامه‌ریزی می‌باشد. بنابراین، تحقیق حاضر، با هدف بررسی و مطالعۀ جایگاه توسعۀ فرهنگی شهر در نظام سیاست‌گذاری ج. ا. ایران نگاشته شده است. روش به کار رفته برای نیل به مقصود تحقیق، روش تحلیل محتوای کیفی به شیوۀ قیاسی می‌باشد؛ بر این اساس، مقوله‌های مورد نظر برای بررسی در متن قانون برنامه‌های پنج‌سالۀ پنجم و ششم توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ج. ا. ایران، به‌عنوان واحدهای موردمطالعه، از پیش بر اساس نظریات تدوین‌شده و پس از طراحی دستور کار رمزگذاری (با الگوگیری از کار مایرینگ)، جستجو و مورد تحلیل و نقد قرار گرفته‌اند. یافته‌های تحقیق بیانگر توجه ناقص و تک‌بُعدی قانون برنامه‌های پنجم و ششم به توسعۀ فرهنگی شهر و مؤلفه‌های آن (شهروند فرهنگی و سرمایۀ فرهنگی شهر) است؛ برنامۀ پنجم بر سرمایۀ فرهنگی شهر و برنامۀ ششم بر شهروند فرهنگی تأکید دارد. مقوله‌های مورد توجه در برنامه‌ها در بیشتر موارد به‌صورت غیرمستقیم و تک‌بُعدی مورد توجه قرار گرفته‌اند. به‌طور کلی، بر اساس یافته‌های تحقیق، پیشنهاد می‌گردد مقوله‌های مغفول توسعۀ فرهنگی شهر در این برنامه‌ها، شامل: آموزش و حمایت از حقوق و مسئولیت‌های شهروندی شهروندان، نیازسنجی و نظرسنجی در زمینه‌های فرهنگی از شهروندان، گسترش ارتباطات بین‌شهری، گسترش پارک‌ها و فضای سبز، اطلاع‌رسانی در زمینه‌های فرهنگی و استفادۀ بیشتر از عناصر فرهنگی و هنری در فضای شهر در برنامه‌های آتی مورد توجه قرار گیرند.