جاودانگی نفس از دیدگاه ابن‌میمون و اسپینوزا

Authors

  • مرتضی شجاری دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه تبریز (نویسنده‌ی مسئول)
Abstract:

آرزوی جاودانگی را می­توان در نهاد آدمی مشاهده کرد. از این‌رو ادیان مختلف و متفکران آن‌ها به این بحث و تبیین آن اهتمام داشته­اند. فیلسوف بزرگ یهودی ابن‌میمون به سبب تعلق خاطر عمیق به دین یهود، سعی کرده است مباحث خود را به نحوی مطابق با کتب مقدس و باور جامعه خود بیان کند وی معتقد به سه مرحله اساسی در بحث معاد شده است: دوره مسیحا، رستاخیز و عالَم آخرت. از نظر وی جاودانگی، مختص به جهان آخرت است و فقط با عمل کردن به دستورات و تعالیم کتاب مقدس و پرهیزکاری پیشه کردن می­توان جاودانه شد. اسپینوزا ـ فیلسوف دیگر یهودی ـ نیز همانند ابن‌میمون سعادت نهایی را رسیدن به جاودانگی دانسته که از طریق «عشق غیرقابل تغییر و ابدی به خداوند» حاصل می‌گردد. از نظر او انسان زمانی به این مرحله می‌رسد که بتواند عاقلانه بر شهوات و عواطف خود چیره شود و در نتیجه نسبت به قدرت و خشم و اهانت و بی‌اعتنایی دیگران با عشق و کرامت پاسخ دهد و بدین ترتیب است که آدمی به کمال لایق خود رسیده و جاودان می­گردد. تفاوت این دو فیلسوف در این است که ابن‌میمون معتقد است به واسطه «عقل بالفعل» گشتن که فیضی از عقل فعال است، می­توان جاودانه شد و اسپینوزا جاودانگی را به واسطه کسب تصورات تام می­داند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

جاودانگی نفس از دیدگاه ابن میمون و اسپینوزا

آرزوی جاودانگی را می­توان در نهاد آدمی مشاهده کرد. از این رو ادیان مختلف و متفکران آن ها به این بحث و تبیین آن اهتمام داشته­اند. فیلسوف بزرگ یهودی ابن میمون به سبب تعلق خاطر عمیق به دین یهود، سعی کرده است مباحث خود را به نحوی مطابق با کتب مقدس و باور جامعه خود بیان کند وی معتقد به سه مرحله اساسی در بحث معاد شده است: دوره مسیحا، رستاخیز و عالَم آخرت. از نظر وی جاودانگی، مختص به جهان آخرت است و فق...

full text

بررسی جاودانگی نفس و نسبت آن با سعادت از نظر اسپینوزا در مقایسه با دیدگاه ملاصدرا

مسئلۀ «جاودانگی» را (به‌عنوان یک امر فطری) می‌توان از ابعاد مختلف وحیانی، عرفانی، عقلی و فلسفی مورد پژوهش قرارداد. در این مقاله، ازمنظر فلسفی به بررسی انتقادی نفس‌شناسی و جاودانگی در اندیشه باروخ اسپینوزا با تکیه ‌بر مبانی حکمت متعالیه پرداخته‌شده است. اسپینوزا همچون صدرالمتألهین معتقد به خلود و بقای نفس است؛ با این تفاوت که از یک‌سو منکر جوهریت نفس است و ازسوی دیگر قائل به شمول-ناپذیری و اکتسا...

full text

ارتباط نفس و بدن از دیدگاه ابن میمون و اسپینوزا

در تفکر یهودی آدمی موجودی مرکّب از نفس و بدن است. موسی بن میمون ضمن تأثیرپذیری از اندیشمندان پیش از خود، خصوصاً ارسطو و ابنسینا، معتقد شد نهتنها انسانها بلکه تمامی مخلوقات عالم مادی- اعم از حیوانات، نباتات، مواد معدنی، افلاک و ستارهها ـ دارای دو بُعد متمایز بوده و از ماده و صورت ترکیبشدهاند؛ اما ازنظر اسپینوزا جدایی و مباینتی بین جسم و روح نیست و این دو، دو جنبه مختلف حقیقتی واحد هستند که باطن آن ...

full text

معناداری زندگی در پرتو جاودانگی نفس از دیدگاه ملاصدرا

پرسش از معنای زندگی و جاودانگی انسان، از جملة دغدغه‌های بنیادینی است که از دیرباز ذهن اندیشه‌وران را به خود مشغول ساخته است. باور به حیات پس از مرگ و جاودانگی در نوع تفسیر انسان از زندگی و در معناداری یا بی‌معنایی آن نقش مهمی دارد. ملاصدرا بر اساس عناصری از نظام فلسفی خویش هم‌چون تجرد نفس، حرکت جوهری، حدوث جسمانی و بقای روحانی نفس و با ارائة تبیینی متفاوت از پدیدة مرگ، ایده‌ای را مطرح کرد که فه...

full text

رابطۀ نفس و بدن و تأثیر آن بر جاودانگی از دیدگاه ابن‌سینا و توماس آکوئینی

مسئلۀ جاودانگی نفس در فلسفۀ ابن‌سینا و توماس آکوئیناس دو نظریۀ جداگانه است، اما در زوایایی اشتراک دارد. ابن‌سینا در تکمیل مبتکرانۀ علم‌النفس معلم اول، قید کمال را در تعریف نفس وارد و به جای صورت نشاند تا از تجرد نفس سخن گوید و در تبیین رابطۀ نفس و بدن بر شأن تدبیری نفس پای فشرد و نه بر اتحاد ذاتی و جوهری بین آن دو. توماس با پیروی از آموزۀ سینوی جاودانگی نفس، صورت بودن نفس برای بدن را چنان تقریر...

full text

مدلول جاودانگی نفس در بهگودگیتا

مسأله‌ی مرگ و میل جاودانگی از دل مشغولی‌های وجودشناختی انسان است. هندوئیسم همچون ادیان دیگر همواره در پیِ رفع یا تسکین این دل‌مشغولی بوده است. وداها و اوپانیشادها اصالت بُعد روحانی و جاودانگی آن را به گونه‌های مختلف مورد اهتمام و پذیرش قرار داده‌اند. بهگودگیتا نیز جاودانگی نفس را صراحتاً در دفتر دوّم و تلویحاً با شاهدهایی در دفترهای دیگر تأیید می‌کند. گیتا با تصوّر انسان به ‌مثابه روح جاودانه، مرگ را...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 8  issue 15

pages  203- 219

publication date 2015-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023