جامعه‌پذیری جنسیتی در کتاب‌های درسی مدارس ‌ایران

جامعه‌پذیریِ جنسیتی عمدتاً در دوران کودکی و سنین مدرسه شکل می‌گیرد و به‌تدریج در ذهن و رفتار‌های اجتماعی درونی و متبلور می‌شود. بدین ترتیب، مدارس و کتاب‌های درسی به‌عنوان اولین و مؤثرترین مرجع رسمی آموزش و انتقال انتظارات اجتماعی و استانداردهای فرهنگی، نقشی مهم در تکوین و توسعه‌ی هویت جنسیتی کودکان و نوجوانان ایفا می‌کنند. در این تحقیق با استفاده از تکنیک تحلیل محتوی، کلیه‌ی کتاب‌های درسی دوره‌ی ابتدایی سال تحصیلی 1389- 1388 به تفکیک پایه‌ی تحصیلی و عنوان کتاب درسی مطالعه می‌شوند. در مجموع مطابق یافته‌های این تحقیق، فراوانی اسامی و تصاویر مردان غلبه‌ی چشم‌گیری بر اسامی و تصاویر زنان دارد. این نوع سوگیریِ جنسیتی در واژه‌های کلیدی مرتبط با جنس مذکر و مؤنث (مانند کلمات مرد و زن، پسر و دختر)، الگوها و ویژگی‌های کارهای داخل و خارج خانه، ترکیب بُعد خانواده بر حسب جنس فرزندان، و فعالیت‌های ورزشی نیز وجود دارد. نکته‌ی مهم‌تر آن‌که، غالباً همبستگی مستقیم و معناداری بین پایه‌ی تحصیلی و این نوع سوگیری‌های جنسیتی مشاهده می‌شود. به‌علاوه، تفاوت‌های کمابیش مهمی در خصوص چگونگی بازنمایی برخی از نقش‌های جنسیتی به تفکیک عنوان کتاب‌های درسی نیز وجود دارد.