تونیکات دریایی، معجون میتریداتس

تونیکات‌ها گروه بزرگی از جانوران دریایی هستند و به جهت پوشش سلولزی خارجی‌شان (tunic)، به این نام شهرت یافته‌اند. آن‌ها به چهار دسته عمده اسیدیان‌ها، تالیاسین‌ها، اپندیکولارین‌ها و سوربراسه تقسیم گردیده‌اند و متنوع‌ترین دسته آن‌ها اسیدیان‌ها هستند. آن‌ها منابع غنی از متابولیت‌های ثانویه هستند. گروه بزرگی از این ترکیبات، دارای ساختار آلکالوئیدی هستند که اکثراً دارای فعالیت‌های بیولوژیکی هستند. آلکالوئیدهای پیریدواکریدینی، دارای فعالیت‌های قابل توجه بیولوژیکی مختلف هستند و مکانیسم اصلی آن‌ها را مهار جداسازی رشته‌های DNA بواسطه گونه‌های اکسیژن فعال (ROS) عنوان نموده‌اند. آلکالوئیدهای پیرولواکریدینی عمدتاً سیتوتوکسیک و آلکالوئیدهای ایندولی دارای فعالیت‌های متعددی چون ضد ویروسی، ضدالتهابی و سیتوتوکسیته قوی هستند. آلکالوئیدهای پیرولی، خواص زیستی مختلفی چون آنتاگونیستی قوی کالمودولین، ضد لوسمی، مهار کنندگی Na+/K+ATPaseو فعال کنندگی اکتومیوزین ATPase، القاء آزادسازی Ca2+ از رتیکولوم سارکوپلاسمی را نشان داده‌اند. تونیکات‌ها منبع غنی از پپتیدها، الیگوپپتیدهای سیکلیک و دپسی پپتیدهایی چون پاتلامیدها، دیدمنین، یدوسیونین، آپلیامیدها، هالوسیدین، دیسینتائورین و یا کلاوانین‌ها با فعالیت‌های بیولوژیکی قابل توجه هستند. برخی از ترکیبات استخراج شده از تونیکات‌ها مانند گلابروکینون‌ها، پرنیل هیدروکینون، ژرانیل هیدروکینون، لانجیدورون‌ها، اسکابلون‌ها، کونیتیاکینون‌ها دارای ساختارهای متفاوت هیدروکوئینونی و کینونی خطی یا حلقوی هستند. آن‌ها دارای طیف وسیعی از فعالیت‌های بیولوژیکی چون خواص ضدتومری، آنتی لوکمیایی، آنتی اکسیدانتی، ضدویروسی و اثرات سیتوتوکسیسیتی انتخابی هستند. ترکیبات مختلف دیگری با ساختارهای منحصر بفرد و فعالیت‌های بیولوژیکی متفاوت چون فالوسیاسترول‌ها با خصوصیت تعدیل کنندگی گیرنده (PXR)، لپادین‌ها با اثرات آنتی تریپانوزومی و آنتی پلاسمودیومی، کوپرووردین با فعالیت‌های سیتوتوکسیتی و ضدتوموری و نینگالین با اثر مهاری قوی بر CK1δ، CDK5 و GSK3β کیناز، از این جانوران استخراج شده‌اند. تنوع بسیار بالای ترکیبات زیست فعال این موجودات دریایی، گواه این واقعیت است که این موجودات ظرفیت بالایی جهت کشف و شناسایی ترکیبات دارویی جدید از دریا را دارند. امید به این که در آینده داروهای دریایی سهم بیشتری از قفسه داروخانه‌ها را به خود اختصاص دهند.