توزیع مجدد باران در توده¬های خالص بلندمازو و راش شرقی جنگل¬های خزری (مطالعۀ موردی: جنگل خیرود)

این پژوهش با هدف تعیین مقادیر اجزای بارندگی (داربارش، ساقاب و باران‌ربایی) در دو تودۀ جنگلی خالص از گونه‌های بلندمازو (Quercus castaneifolia C.A.M) و راش شرقی (Fagus orientalis Lipsky) در جنگل آموزشی-پژوهشی دانشگاه تهران (جنگل خیرود) اجرا شد. مقدار بارندگی کل با استفاده از سه عدد جمع‌آوری‌کنندۀ باران، که در نزدیک‌ترین فضای باز نسبت به پلات‌های مورد تحقیق قرار گرفته بودند، اندازه‌گیری شد. به‌منظور جمع‌آوری داربارش، 35 عدد جمع‌آوری‌کنندۀ داربارش به‌صورت تصادفی در سطح هر توده قرار داده شد. ساقاب تولیدی با استفاده از جمع‌آوری‌کننده‌های مارپیچی که در ارتفاع برابر سینۀ درختان دو گونه با قطرهای مختلف نصب شده بود، اندازه‌گیری شد. مقدار باران‌ربایی از تفاضل بارندگی کل و مجموع داربارش و ساقاب محاسبه شد. در طول دورۀ بررسی، 13 و 14 مورد بارندگی با عمق تجمعی 297 و 270 میلی‌متر به‌ترتیب برای بلندمازو و راش شرقی ثبت شد. سهم متوسط داربارش، ساقاب و باران‌ربایی برای گونة بلندمازو به‌ترتیب 5/75، 26/0 و 24/24 درصد و برای گونة راش به‌ترتیب 3/71، 7/2 و 26 درصد از بارندگی کل برآورد شد. بین نسبت داربارش به بارندگی کل‏ْ‏، در بلندمازو و راش شرقی روابط افزاینده و قوی به‌دست آمد. به‌علاوه، نتایج نشان داد که بین نسبت باران‌ربایی به بارندگی کل و بارندگی کل در هر دو گونه، روابط کاهنده و به‌نسبت قوی برقرار است. تحقیق حاضر، زیاد بودن سهم باران‌ربایی را در جنگل‌های مورد بررسی نشان داد و لزوم اندازه‌گیری آن را در محاسبه تراز آبی حوضه‌های آبخیز آشکار کرد.