توان روددره‌ها در توسعه شهر

در ساختار شهر تهران در طول تاریخ، بدون شک روددره‌های هفتگانه شهر مهم‌ترین مؤلفه طبیعی به شمار می‌روند؛ مؤلفه‌هایی که امروز دیگر نقشی در معادلات شهری تهران بر عهده ندارند. با وجود اینکه رود‌دره‌ها به عنوان یکی از عناصر مهم ساختار اکولوژیکی شهرها نقش بسزایی در ایجاد رابطه متعادل بین فضای شهر با طبیعت ایفا می‌کنند، در طرح‌های جامع شهر تهران به عنوان جزیی مهم از ساختار شهر تهران دیده نشده‌‌اند. همچنین علی‌رغم اینکه در آخرین طرح جامع، تا حد زیادی به ظرفیت روددره‌ها اشاره شده اما در برنامه ساماندهی مربوط به آنها چگونگی انجام کار به درستی مشخص نشده است. مقاله حاضر با بررسی جایگاه روددره‌های تهران در اسناد شهری و اقدامات صورت‌گرفته در رابطه با نمونه موردی روددره فرحزاد به امکانات، فرصت‌ها، محدودیت‌ها، تهدیدات و راهبردهایی به عنوان پیشنهادهای اولیه برای برنامه‌ریزی و احیای محیط طبیعی رود‌دره‌ها با هدف ارتقای کیفیت زندگی می‌پردازد. این نوشتار بر توجه به این دو نکته اساسی تأکید می‌کند : 1) ظرفیت طبیعی روددره‌ها شامل فضاهای سبز و جریان آب و 2) ابعاد انسانی و ایجاد محور پیاده متصل به شهر در روددره‌ها. با توجه همزمان به این دو نکته و ترکیب ظرفیت طبیعی روددره‌ها با نیازهای انسانی می‌توان انتظار داشت که ساماندهی روددره‌ها به نتایج مطلوبی ختم شود.