تفکر جادویی و تخیلِ علمی

Authors

  • مریم ضمیری بلسبنه کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه گیلان
Abstract:

همة معرفت­های بشری به­تدریج روند تطورات تاریخی را سپری کرده و به مرحلة کنونی رسیده­اند. این مقاله با استفاده از روش اسنادی، به واکاوی نسبتِ بین جادو و علم می­پردازد. یکی از حوزه­های معرفتی، معرفت علمی است. بر مبنای پارادایم پوزیتیویستی، تفکر جادویی چون بدیل­های ناپخته و گمراه­کنندة تفکرِ علمی تلقی شده است. پوزیتیویست­ها در روش­شناسی بر مشاهده و تجربه تأکید زیادی می­کردند و امور غیرتجربی را مُحمل و بی­معنی می­دانستند. این خوانشِ رادیکالی توسط پوزیتیوست­های جدید اصلاح و تعدیل یافت. برخی فیلسوفان و مردم­شناسان با رویکرد مردم­شناسانه از جادو اعادة حیثیت کردند. آن­ها تأکید می­کنند برهان قاطعی برای برتری علم بر انواع دیگرِ معرفت وجود ندارد. هر معرفتی دارای بازی­های زبانی گوناگون و مجموعه­ای از واژگان است که درک آن برای بیرون از آن حوزه مشکل است. برمبنای پارادایم مردم­شناختی نوین نیز تفکر علمی و تفکر اسطوره­ای ـ جادویی درآمیخته­اند و در جوامع گذشته و حال وجود داشته و از یکدیگر تغذیه کرده­اند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نقش هستی‌شناسی شهودی، ساخت‌مندی و تمثیل در تخیل خلاق علمی

این مقاله تحلیلی بر تخیل خلاق علمی به‌عنوان مهم‌ترین عامل پیشرفت علم بر مبنای الگوهای نظری و نتایج تجربی علوم شناختی ارا‌‌ئه می‌دهد. بیشتر استنتاج‌های استقرایی انسان ‌با مناسبات هستی‌شناسی شهودی عجین است؛ یعنی از راه استدلال به‌دست نیامده‌اند. هستی‌شناسی شهودی یک مجموعۀ محدودِ مقوله‌بنیاد است که چارچوب‌های نظری را شکل می‌دهد. خلاقیت علمی با انتظارات هستی‌شناختیِ پیشین ساخت‌مند شده است و بنابراین ...

full text

شعر مدرن و تفکر علمی

تردیدی نیست که به دلیل شرایط اجتماعی و تفکرات هر دوره، شعر آن دوره از ویژگیهای خاصی برخوردار است و شعر قرن بیستم هم از این قاعده مستثنی نیست. تی. اس. الیوت در این باره می گوید «به علت پیچیدگی تمدن مدرن، شعر مدرن هم باید پیچیده باشد.» شاید عمده ترین دلیل این پیچیدگی تأثیر روزافزون تفکر علمی بر اذهان عمومی باشد چرا که در قرن بیستم تنها دانشمندان نیستند که از بینش علمی برخوردارند بلکه شعرا و نویسن...

full text

تفکر تخیلی در آموزش علوم: تحلیل محتوای کتاب‌های درسی علوم دوره ابتدایی بر اساس مؤلفه‌های تخیل

پژوهش حاضر به تحلیل محتوای کتاب‌های درسی علوم دوره ابتدایی بر اساس چگونگی و میزان به کارگیری تخیل پرداخته است. پژوهش کمی و به شیوه‌ی تحلیل محتوا انجام شد. نمونه شامل کتاب‌های درسی علوم 6 پایه تحصیلی دوره ابتدایی بود. داده‌ها با استفاده از تحلیل محتوای قیاسی بر اساس شاخص‌های تخیل نظریه اشتاینر شامل مفاهیم منعطف، تخیل مشارکتی/عینی و تفکر شهودی جمع آوری و تحلیل شدند. نتایج حاصل از تحلیل محتوا نشان...

full text

پیوندهای تفکر علمی با اندیشه نقد

The necessity of the spread of criticism in science dynamism and development Dr. Farhang Ershad Abstract One of the basic mechanisms in the endogenous generating development of science is to sensitize the scholars and motivate them to question and enter into the scene of criticism in the academic and research spaces. The necessary ground for this job is individual and collective support e...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 6  issue 14

pages  151- 175

publication date 2017-08-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023