تفسیر تربیتی به‌مثابه رشته علمی؛ در جستجوی گونه‌شناسی شمول‌گرایانه و جامع از تفسیر تربیتی

Authors

  • مقصود امین خندقی مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشیار گروه مطالعات برنامه درسی
Abstract:

با طرح موضوع «تفسیر تربیتی» در دهه‌های اخیر در عرصه علوم حوزوی و علوم تربیتی، آثار متعددی درباره انواع و طبقه‌بندی آن نگاشته شده است؛ ولی تاکنون هیچ‌یک از این آثار، به‌صورت اختصاصی به بررسی گونه‌شناسی‌ها و انواع تفسیر تربیتی به‌طور همه‌جانبه نپرداخته است. این پژوهش با هدف بررسی انواع مختلف تفسیر تربیتی و ارائه طبقه‌بندی مفهومی شمول‌گرایانه و جامع به‌منظور معرفی تفسیر تربیتی به‌عنوان یک رشته علمی انجام شد. تحقق این هدف، طی دو مرحله اصلی، پیگیری شد: در مرحله نخست، دیدگاه‌های موجود درباره انواع تفسیر تربیتی احصاء، شرح، نقد و بازنگری شدند؛ در مرحله دوم، پس از ارائه طبقه‌بندی‌های جدید، از طریق باهم‌نگری طبقه‌بندی‌های جدید و بازنگری طبقه‌بندی‌های موجود به ارائه گونه‌شناسی جامع و شمول‌گرایانه از تفسیر تربیتی براساس معیارهای متعدد اقدام شد. سرانجام، براساس سه شاخصه اساسی هر رشته علمی −غایت، موضوعات و مسائل، و روش− تفسیر تربیتی به‌مثابه یک رشته علمی مطرح می‌شود که براساس سه شاخص یادشده، گونه‌شناسی شمول‌گرایانه و جامع جدید و متمایز دیگری از تفسیر تربیتی ارائه شد. این پژوهش می‌تواند با نمایاندن افق‌ها و اضلاع و برداشت‌های جدید از تفسیر تربیتی، سمت و سوی جدیدی در حوزه‌های پژوهشی و آموزشی ایجاد کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

برداشتی متفاوت از ماهیت تفسیر تربیتی: نظریه‌پردازی در حکم هدف و آرمان تفسیر تربیتی

در این پژوهش، تبیین ماهیت تفسیر تربیتی مدنظر بوده است. بدین منظور، ابتدا ماهیت این تفسیر با نظر به گونه­‌شناسی بازنگری­‌شده از دیدگاه‌های موجود از تفسیر تربیتی، تبیین شد و بر اساس سه معیار اصلی، یعنی روش تفسیر، شمول آیات و معنای تربیت، برای هر کدام از دیدگاه­‌های ذیل هر معیار، مهم‌ترین ویژگی­‌های ذاتی و عرَضی که در مجموع، با یکدیگر سازنده‌ی ماهیت هرگونه تفسیر تربیتی هستند، شرح و تفصیل داده شد. ب...

full text

مبانی تفسیر تربیتی قرآن

باسمه تعالی مبانی تفسیر تربیتی قرآن محمد حسین خوانین زاده1،محمدد انصاری راد2،معصومه واسعی3 چکیده قرآن کتاب جاویدان است که برای هدایت بشر نازل شد. این کتاب آسمانی با سبک مختلف قابل تفسیر است که یکی از آنها تفسیر تربیتی است که می تواند دست آوردهای مهمی داشته باشد. از تفسیر تربیتی چند نوع برداشت می شود؛ الف: بیان و تفسیر آیاتی است که مستقیماً به مسأله تربیت و ابعاد و اهداف و مبانی و روش ها و عوامل ...

full text

تفسیر آیه وقایه با رویکرد تربیتی

یکی از مهم‌ترین کارکردهای آیات قرآن، تربیت و تهذیب نفوس است. از این‌رو، تفسیر قرآن با رویکرد تربیتی یکی از غنی‌ترین رویکردهای تفسیری است. این رویکرد با توجه به اهداف تربیت دینی، که همان ایجاد رفتار صحیح، حذف رفتار ناصحیح و نیز اصلاح برخی رفتارها است، در صدد است تا با الهام از قرآن این اهداف را تحقق و تعالی بخشد. قرآن کریم هم در سبک و ساختار بیان و هم در درون مایه و محتوایش، منبع مهمی برای مربّیا...

full text

چیستی تفسیر تربیتی، (مبتنی بر روش شناسی پژوهش در تفاسیر و علوم تربیتی)

تفسیر تربیتی گرایشی جدید در تفسیرنگاری معاصر است که با رویکرد به جنبه‌های هدایتی، تربیتی و اجتماعی قرآن کریم آغاز شد، اما در خصوص چیستی، مفهوم و مصادیق آن، دو دیدگاه سنتی با نگاه عام به موضوع تربیت و دیدگاه جدید با توجه خاص به مسائل علوم تربیتی و بسترهای علمی و پژوهشی آن در منابع تفسیرشناسی طرح شده است. در تعاریف موجود از تفسیر تربیتی، گسترۀ علم تربیت، مسائل و موضوعات قابل تحقیق در آن و روش‌شنا...

full text

جایگاه تفسیر علمی و معیارهای آن در تفسیر نمونه

از آنجایی که در قرآن کریم آیات فراوانی درباره هستی‌شناسی، طبیعت شناسی، زیست‌شناسی، پزشکی و خلقت انسان‌ها و موجودات وجود دارد، از همان آغاز نزول، قرآن محل گفتگوی دانشمندان و مفسران بوده است و هر یک تلاش نموده‌ مقصود خداوند را در این آیات مشخص نمایند. بیشترین تلاش‌های تفسیری از قرن چهاردهم به بعد ـ و پس از پیشرفت علوم در همه عرصه‌ها و مخصوصاً پس از مجادلات دامنه‌دار درباره تعارض علم و دین ـ در میا...

full text

مجلات هسته خارجی در رشته روانشناسی تربیتی

هدف این مقاله مشخص نمودن مجلات هسته در زمینه روانشناسی تربیتی با استفاده از قانون برادفورد است. برای این منظور 70 عنوان پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی سالهای 1374-1376 در دو دانشگاه شیراز ICR و شهید چمران اهواز مطالعه شده و نتایج حاصله با مجلات مطرح شده در مقایسه و مجلاتی که بیشترین استناد ها را داشته اند معرفی شده است.

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 14  issue 28

pages  195- 219

publication date 2019-03-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023