تغییرات عملکرد مراتع قشلاقی تحت تاثیر عملیات مدیریت مرتع (مراتع قشلاقی کلات سادات‌آباد سبزوار)

  ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ارزﯾﺎﺑﯽ مراتع ﺑﺎ ﺗﺎﻣﯿﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم و درازﻣﺪت زﻣﯿﻨﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‌رﯾﺰی اﺻﻮﻟﯽ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﺗﺨﺮﯾﺐ ﻣﺮاﺗﻊ و ﺣﻔﻆ آب و ﺧﺎک را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ‌ﻧﻤﺎید. هدف اصلی از این تحقیق، ارزیابی تغییرات پوشش‌گیاهی و شاخص‌های خاک مراتع قشلاقی منطقه کلات سادات سبزوار تحت عملیات مدیریت مرتع می‌باشد. فاکتورهای گیاهی شامل میزان تولید گونه‌های گیاهی، درصد پوشش تاجی گونه‌های گیاهی، درصد لاشبرگ، تراکم گونه‌های گیاهی، وضعیت مرتع و گرایش مرتع در مکان قرق و مکان شاهد اندازه‌گیری شد. ارزیابی با استفاده از روش تصادفی-سیستماتیک و با تعداد تعداد 60 پلات چهارگوش یک متر مربعی و پراکنش مناسب نمونه‌ها در زمان آمادگی مرتع در اواخر اردیبهشت‌ماه انجام شد. گرایش به دو روش ترازو و قیاسی و وضعیت براساس روش چهار فاکتوری تعدیل یافته تعیین شدند. نمونه‌برداری از خاک از عمق 20-0 سانتی‌متری خاک انجام گرفت. تعداد 12 نمونه خاک از ترانسکت‌های اول، دوم و سوم (مکان قرق)، چهارم، پنجم و ششم (مکان شاهد) برداشت شد. داده ها با استفاده از آزمون تی مستقل در محیط نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج اندازه‌گیری درصد پوشش تاجی مرتع چرا شده مکان کلات سادات آباد سبزوار نشان داد که بیشترین سهم درصد پوشش تاجی از نظر خوشخوراکی متعلق به گیاهان کلاس п (37/19) و از نظر فرم رویشی مربوط به گیاهان علفی چند‌ساله (2/16) می‌باشد. همچنین از بین فرم‌های رویشی مختلف، بیشترین سهم تولید در مکان قرق مربوط به گیاهان بوته‌ای و در مکان چراشده مربوط به گیاهان علفی چند‌ساله می‌باشد. نتایج نشان داد که شاخصه‌های میزان رس، سیلت، آهک، کربن آلی، ازت و هدایت الکتریکی بین دو ناحیه مکان قرق و مکان چراشده دارای اختلاف معنی‌دار در سطح 5 درصد می‌باشند، ولیکن در مورد فاکتورهای اسیدیته و فسفر اختلاف معنی‌دار نبود. بنابراین پیشنهاد می‌شود عملیات اصلاحی قرق در مساحت‌های بیشتر در منطقه اجرا شود.