تغییرات آسیب‌شناسی بافت آبشش و کبد سیاه ماهی (Capoeta capoeta gracilis) در مواجهه با سم بوتاکلر

چکیده موجودات مختلف از جمله آبزیان همواره در معرض آلودگی با سموم کشاورزی هستند، این مطالعه به ارزیابی کلی تغییرات پاتوبیولوژیکی آبشش و کبد سیاه ماهی در مواجهه با غلظت­های تحت کشنده سم بوتاکلر پرداخته است. در ابتدا غلظت کشنده 96 ساعته این سم 46/2 میلی­گرم بر لیتر تعیین شد. سپس 96 قطعه ماهی به چهار گروه شامل یک گروه شاهد و سه گروه تجربی (با غلظت­های تحت کشنده 2/0، 4/0 و 8/0 میلی­گرم بر لیتر) تقسیم گردیدند و به­مدت دو هفته در معرض این غلظت­ها قرار گرفتند. در پایان دوره آزمایش، مقاطع بافتی تهیه و به روش هماتوکسیلین- ائوزین رنگ­آمیزی و تغییرات بافتی با میکروسکوپ نوری مطالعه شد. غلظت کشنده سم بوتاکلر برای سیاه ماهی 46/2 میلی­گرم بر لیتر به­دست آمد که نشان­دهنده سمیت نسبی آن برای این ماهی می­باشد، تغییرات شدید بافت­شناسی در آبشش شامل هیپرپلازی، کوتاه شدگی لاملای ثانویه، ادم، فیوژن، هموراژ و آتروفی نسبت به گروه شاهد دیده شد. همچنین آسیب­های بافت کبد توسط بوتاکلر موجب بروز انسداد، گرانول تیره، نکروز، صفرا و سینوزوئید در سیاه ماهی شد. نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن بود که، با افزایش غلظت سم، آسیب­های بافتی شدیدتری در اندام­های مورد مطالعه مشاهده شد، بنابراین دو بافت آبشش و کبد سیاه ماهی می‌توانند به‌‌عنوان یک بیومارکر مناسب جهت سنجش آلودگی به‌کار روند.