تعیین پهنه‌های سیل‌گیر رود کشکان با استفاده از مدل هیدرولیکی به‌منظور کاهش مخاطرات سیل

در میان همۀ مخاطرات طبیعی در کشور، با توجه به آمارهای ثبت‌شده و مشاهدات، سیل از مخرب‌ترین آنهاست و بیشترین فراوانی وقوع را نیز داراست. برای پیش‌بینی دامنۀ خسارات سیل در شرایط مختلف و توجیه اقتصادی و اجتماعی برنامه‌های کنترل و مهار سیل، پهنه‌بندی خطر سیل برای دوره‌های بازگشت‌ مختلف ضرورت دارد. در حوضۀ رودخانۀ کشکان واقع در استان لرستان، با توجه به اینکه روستاها، اراضی زراعی و تأسیسات احداث‌شده در حاشیۀ رودخانه همواره در معرض خطر طغیان سیل قرار دارند، بررسی نواحی مستعد وقوع سیلاب و تهیۀ نقشۀ پهنه‌های سیل‌گیر در این محدوده ضرورت دارد که این تحقیق سعی دارد برای اولین بار به مدلسازی و تحلیل آن بپردازد. در این پژوهش سطوح سیل‌گیر برای دوره‌های بازگشت 2 تا 1000 ساله در بازه‌ای به‌طول 5 کیلومتر از رودخانۀ کشکان با استفاده از مدل الحاقیۀ HEC-geo-RAS در محیط Arc GIS تعیین شد و نتایج نشان داد که از کل مساحت سیل‌گیر مربوط به دورۀ بازگشت 1000 سال، 77 درصد آن مستعد سیل‌گیری با دوره‌های بازگشت کوتاه‌مدت (25 سال) است. همچنین نتایج نشان داد که حتی برای دوره‌های بازگشت کوتاه (2 سال) زمین‌های زراعی اطراف رودخانه در معرض خطر سیل قرار دارند، اما کاربری‌های مسکونی (روستاها) و صنعتی، اغلب از دورۀ بازگشت 25 سال به بالا دچار این مخاطره می‌شوند این مسئله با توجه به شرایط توپوگرافی منطقه در بالادست بازۀ مورد مطالعه، دارای اهمیت بیشتری است. همچنین مخاطرۀ سیلاب و پهنۀ سیل‌گیری رودخانه با توجه به شرایط توپوگرافی منطقه در بالادست بازه دارای اهمیت بیشتری است.