تعیین ضریب شکل راش (Fagus orientalis Lipsky) در جنگل‌های استان گلستان

­راش (Fagus orientalis Lipsky) یکی از ارزشمندترین گونه‌­های تجاری جنگل‌های هیرکانی است که 17/6 درصد سطح و 30 درصد حجم سرپای این جنگل­ها را تشکیل می­دهد. پژوهش پیش‌رو با هدف تعیین و به‌روز کردن ضریب شکل درختان راش در استان گلستان و اصلاح جدول حجم این گونه انجام شد. پس از جنگل‌گردشی، مطابق با لیست نشانه­­‌گذاری سال 1394-1393 اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان، ­150 اصله راش در طبقات قطری مختلف (30 تا 135 سانتی‌متر) در محدوده پنج طرح جنگل‌داری لیوان، وطنا، کردکوی، شموشک و دکتر بهرام‌نیا به روش تصادفی انتخاب شدند. از هر درخت اطلاعات قطر برابر سینه (سانتی‌­متر)، قطر در 0/1، 0/3، 0/5، 0/7 و 0/9 ارتفاع درخت و قطر ابتدا و انتهای قطعات 2 متری تا قطر ­7/5 سانتی‌متری اندازه‌گیری و حجم دقیق و ضریب شکل­‌های واقعی، مصنوعی، طبیعی و هوهنادل برای کلیه درختان محاسبه شدند. نتایج نشان داد که ضریب شکل راش با استفاده از فرمول­‌های هوهنادل، طبیعی، مصنوعی و واقعی به‌‌ترتیب 0/502، 0/464، 0/407 و 0/454 بود. از نظر آماری تفاوت معنی­‌داری در سطح اطمینان 95 درصد بین ضریب شکل واقعی، مصنوعی و طبیعی با هوهنادل وجود داشت، اما بین ضریب شکل طبیعی و واقعی تفاوت معنی‌­داری وجود نداشت. همچنین، بین حجم واقعی و حجم به‌دست‌آمده از جدول تاریف در سطح اطمینان 95 درصد تفاوت معنی‌­داری وجود داشت و بیشترین تفاوت بین حجم واقعی و حجم به‌دست‌آمده از جدول تاریف در طبقات قطری بالا بود. با توجه به نتایج این پژوهش، می‌توان نتیجه­‌گیری کرد که برای تعیین ضریب شکل راش، ضریب شکل طبیعی می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.