تعیین دماهای کاردینال بذر گیاه دارویی بادرنجبویه (Mellissa officinalis L.) در واکنش به دما و پتانسیل‌های مختلف آب

به‌منظور ارزیابی تأثیر خشکی و دما بر سرعت جوانه‌زنی بذرهای بادرنجبویه آزمایشی در دماهای 20، 23، 25، 27، 30 و 32 درجۀ سلسیوس و پتانسیل‌های خشکی 0، 2/0-، 4/0-، 6/0- و 8/0- مگاپاسکال در سه تکرار در آزمایشگاه بذر پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران (عرض جغرافیایی 35 درجه و 48 دقیقۀ شمالی و طول جغرافیایی 50 درجه و 59 دقیقۀ شرقی) در سال 1393 به‌صورت تجزیۀ مرکب در قالب طرح کامل تصادفی در چند مکان انجام گرفت. بنا بر نتایج جوانه‌زنی بادرنجبویه در دامنۀ گسترده‌ای صورت نمی‌گیرد، به‌طوری‌که جوانه‌زنی آن در گسترۀ دمایی 32-23 درجۀ سلسیوس صورت گرفت. برای به دست آوردن دماهای مهم (کاردینال) از مدل‌های دندان مانند، دوتکه‌ای و بتا استفاده شد. بنا بر آماره‌های RMSE، ضریب تبیین (R2) و ضریب همبستگی (r) مدل دندان مانند نسبت به مدل‌های دیگر واکنش سرعت جوانه‌زنی به دما و پتانسیل آب را بهتر توصیف می‌کند. دمای کمینه، دمای بهینۀ کم، بهینۀ بیش و دمای بیشینه (سقف) برای جوانه‌زنی بذر بادرنجبویه در شرایط نداشتن تنش به ترتیب 31/17، 26/30، 15/31 و 35 درجۀ سلسیوس به دست آمدند. شمار ساعت‌های زیستی برای جوانه‌زنی در پتانسیل‌های مختلف آب بین 41 تا 137 ساعت بود. شمار ساعت‌های زیستی به ازای یک واحد افزایش پتانسیل آب (مگاپاسکال) حدود 96 ساعت کاهش یافت. از این فراسنجه‌ها و رابطه‌های به‌دست‌آمده می‌توان برای پیش‌بینی زمان تا جوانه‌زنی و یا سبز شدن بادرنجبویه در شرایط عادی و دامنۀ گسترده‌ای از تنش خشکی استفاده کرد.