تعیین‌کنندگان قوی هزینه‌های بخش سلامت در ایران: رویکرد متوسط‌گیری مدل بیزی

مقدمه: شناسایی عوامل و فاکتورهای تأثیرگذار بر هزینه‌های سلامت می‌تواند در تعیین بهترین سیاست‌ها برای کنترل و مدیریت هزینه‌های سلامت مفید و مؤثر باشد. مطالعات گذشته در این زمینه با فرض اطمینان مدل انجام شده است؛ در حالی‌که، عدم توجه به مسئله نااطمینانی مدل می‌تواند منجر به تورش و عدم کارایی در برآورد پارامترها شود که نتیجه آن پیش‌بینی‌های نامناسب و استنتاج آماری نادرست است. بنابراین، هدف اصلی این مطالعه شناسایی تعیین‌کنندگان قوی هزینه‌های بخش سلامت در ایران تحت نااطمینانی مدل می‌باشد. روش پژوهش: این مطالعه با استفاده از اطلاعات و داده‌های آماری 22 متغیر که بر اساس مبانی نظری و مطالعات تجربی بر هزینه‌های بخش سلامت مؤثرند، به شناسایی تعیین‌کنندگان قوی این هزینه‌ها در ایران طی سال‌های 1392-1358 پرداخته است. به این منظور از رویکرد متوسط‌گیری بیزی برآوردهای کلاسیکی (BACE) (به‌دلیل ویژگی‌های مناسب برای در نظر گرفتن فرض عدم اطمینان مدل)، استفاده شده است. هم‌چنین، تحلیل داده‌ها به کمک نرم‌افزار R انجام شده است. یافته‌ها: برآورد 40000 رگرسیون و میانگین‌گیری بیزی از ضرایب، نشان می‌دهد که متغیرهای درآمد سرانه با احتمال 98/0 و ضریب 70/0، نرخ شهرنشینی با احتمال 93/0 و ضریب 25/1، سرانه هزینه‌های عمومی سلامت با احتمال 83/0 و ضریب 29/0، بار تکفل با احتمال 50/0 و ضریب 27/0، سرانه‌ی پزشک با احتمال 49/0 و ضریب 20/0 و نرخ بیکاری با احتمال 38/0 و ضریب 07/0-، غیرشکننده و قوی می‌باشند. نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق حاکی از آن می‌باشد که مهم‌ترین تعیین‌کنندگان هزینه‌های بخش سلامت در ایران به‌ترتیب عبارت‌اند از: درآمد سرانه، نرخ شهرنشینی، سرانه هزینه‌های بهداشت عمومی، بار تکفل، سرانه‌ی پزشک و نرخ بیکاری. اثر تمام این متغیرها بر سرانه‌ هزینه‌های بخش سلامت در بلندمدت حتمی و قوی است.