تعذیب و تنبیه در تاریخ بیهقی: بررسی داستان حسنک وزیر براساس نظریات میشل فوکو

پژوهش حاضر بر آن است تا با تکیه بر مدل‏ های تحلیلی میشل فوکو (1926-1984 م.) در کتاب مراقبت و تنبیه: تولّد زندان (1975م.) به بحث و بررسی اعدام حسنک وزیر در کتاب تاریخ بیهقی بپردازد. هدف اصلی این مقاله بررسی مولّفه‏ های قدرت، تعذیب، و تنبیه و متن شناسی تاریخ بیهقی بر اساس کتاب مراقبت و تنبیهِ میشل فوکو می‏ باشد. ابوالفضل بیهقی در بخش «ذکر بر دار کردن امیر حسنک وزیر رحمه‏ الله‏ علیه» با روشی دراماتیک و به شیوه ‏ای توصیفی به شرح آیین اعدام در عصر غزنویان و نمایش قدرت در آن برهه از تاریخ ایران پرداخته است. نقد آثار کهن ادب فارسی و تفسیر آنها بر اساس نظریه‏ ها و اندیشه‏ های معاصر شاید بتواند دریچه‏ های نوینی را بر آنها گشوده و خوانندۀ امروزیِ آثار کلاسیک را با این متون مانوس‏ تر گرداند. بررسی این متون در قالب این نظریه‏ ها که محصول جهان مدرن و اجتماع پیچیدۀ آن است، خواننده را از حال به گذشته نمی‏ کشاند بلکه شکلی تازه و عینی‏ تری به آن متون داده و راه را بر فهم ابعاد دیگر آن آثار می‏ گشاید. تاریخ بیهقی نوشتۀ ابوالفضل محمدبن‏ حسین بیهقی (385-470 ق.) اثری است پویا و زنده که به واسطۀ ادبی و تاریخی بودن مستعدّ متن شناسی و نقدهای اجتماعی می‏ باشد.