تطور دلالی و جایگاه آن در فهم غریب‌الحدیث؛ بررسی موردی واژه‌ی وضو

Authors

  • حسن نقی‌زاده استاد دانشگاه فردوسی مشهد
Abstract:

تطور و تحول دلالی واژه‌ها، از عوامل اصلی پیدایش غریب‌الحدیث و ایجاد اختلاف در معنا و مقصود حدیث در بین دانشمندان است؛ به این معنا که برخی واژه‌ها به مرور زمان معنای اولیه خود را از دست داده و در معنای جدیدی استعمال شده‌اند. غفلت از این نکته و تبیین حدیث بر اساس معنای متحول شده، باعث شده است که راویان حدیث و مفسران، در برخی موارد از معنای اولیه که مقصود متکلم بوده است، دور شوند. پرسش اساسی این است که برای رسیدن به فهم صحیح واژه‌هایی که غرابت آن ناشی از تطور معنایی است، چه قواعدی قابل پیشنهاد است؟ در این پژوهش تلاش شده است تا ضمن بیان جایگاه تطور دلالی و اقسام آن مانند: تخصیص دلالت عام، تعمیم دلالت خاص و انتقال دلالت، قواعد فهم غریب‌الحدیث با تأکید بر یک مورد خاص واکاوی شود؛ قواعدی نظیر رجوع به معاجم دست اول لغت‌شناسی، جستجو در کتب غریب‌الحدیث، توجه به فهم قدمای محدثین، روایات مشابه و مفسر، سیاق و تفسیر معصوم که همگی برای رسیدن به معنای مقصود متکلم و فهم صحیح آن، جایگاهی ویژه دارند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل دیدگاه فریقین در تفسیر آیۀ وضو و بررسی پیشینۀ تاریخی اختلاف در آن

وضـو عـبادتی¬است که پیامبر(ص) در برابر دیدگان مسلمانان انجام¬داده واین جریانی موقت و ویژه دورانی معین و محدود نبوده تا نشانه¬های آن از دیده¬ها پنهان و چگونگی¬اش پوشیده بماند پس اگـر چـنـین بوده، این اختلاف¬های موجود دربارۀکیفیت آن چیست؟ و حقیقت آنچه پیامبر(ص) در این باره انجام¬داده¬اند کدام است؟ در این پژوهش سعی شده،معنای لغوی و اصطلاحی وضو وکیفیّت آن در مذاهب پنج¬گانه اسلامی واختلافات آن¬ها برر...

full text

بررسی تطبیقی آیین وضو

درآیین‌ وضو بین پیروان مذاهب گوناگون‌ تفاوت‌هایی دیده می‌شود. قرآن‌کریم در مورد وضو با وضوح و صراحت سخن گفته ولی اختلاف قاریان در قرائت اعراب برخی از کلمات آی? مربوطه و تفاوت برداشت از آنها عامل تفاوت‌ها و اجتهادات فقهی مختلف گردیده است. اگرچه بنا بر نظر جمع کثیری از علمای اهل سنت، این آیه در هر صورت و با هر قرائتی، مفید یک معناست و قابل اختلاف نیست، اما برخی از روایات، مستند پردازش توجیهاتی شد...

full text

از هرمنوتیک توحیدی تا پارادایم توحیدی؛ بررسی تطور روش‌شناسی آمنه ودود در فهم قرآن

ظهور جریان فمینیسم اسلامی در دهه‌های اخیر و برداشت‌های آنان از آیات زنان در قرآن، توجه بسیاری را به خود جلب نموده است. آمنه ودود برجسته‌ترین چهره این جریان پس از ارائه روش «هرمنوتیک توحیدی» در بازخوانی آیات زنان در قرآن، روشی نوین براساس بهره‌مندی از «پارادایم توحیدی» در کتاب جدیدش اتخاذ نمود. به تبعیت از وی، جریان فمینیسم اسلامی نیز پس از ارائه روش‌هایی در فهم آیات و رسیدن به تنگنا، جهت حفظ و ...

full text

تطور معنائی واژگان و تأثیر آن بر فهم مفسر از منظر هرمنوتیکی

معناگروی در متن که یکی از قواعد هرمنوتیکی است و متفکران اسلامی نیز بر آن اتفاق نظر دارند، به این معنا است که هر متنی مکتوب که از گوینده و نویسنده ای عاقل و حکیم بر جای مانده است، معنائی مرکزی دارد که مورد قصد و نیّت مولف آن می باشد و رسالت مفسر متن قبل از هر چیز اینست که آن معنای مرکزی را بشناسد. بعد از عصر نزول قرآن کریم و با تطور معنایی واژگان و پیدا شدن معانی جدید و گوناگون؛ که زمان تولد بعضی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 3  issue 1

pages  51- 73

publication date 2017-02-19

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023