تضخّم الذکریات الماضیة (تحلیل أسباب الإعجاب بالتراث العلمی والأدبی الإسلامی عند الکتّاب العرب بعد هجمة المغول)

author

Abstract:

إن النفسیة المتأزمة للإنسان المسلم بعد هجمة المغول، إما تهرب من الواقع وتسیر فی ماوراء الطبیعة وإما تعجب بماضیها الکامل والذهبی فتنفرّ من کلّ ما یُشمّ منه رائحة الإبداع ومن کل ما یتّسم بطابع غیر إسلامی. إنّ نتیجة هذه الظاهرة فی مجال الشعر هی الاهتمام بالتأویلات اللامعقولة والاستعارات الغریبة والبعیدة والنظم علی طرق الشعراء الماضیین، کما تؤدّی فی المجال العلمی إلی إعادة قراءة الکتابات الماضیة وفهمها وإعادة کتابتها وعدم الإبداع فیها. فنحن فی المقال الحاضر، بعد إشارة عابرة إلی أسباب ازدهار حرکة التألیف والکتابة فی العصر التالی لهجمة المغول والمعروف بفترة الانحطاط، نعالج ظاهرة اهتمام مؤلفی هذه الفترة بکتابة الحواشی والشروح علی المؤلفات السابقة؛ ونعتقد أن هذه الرغبة المقدسة نحو المؤلفات السابقة وتلخیصها أو شرحها، تُعدّ نوعاً من الاهتمام بالتراث الإسلامی العربی والذی یجب البحث عن جذورها فی اتساع روح التقلید عند الشعب المسلم فی هذه الفترة وفی حنینهم الشدید إلی الماضی. کما یمکن القول إن هذه النظرة التقلیدیة إما تتحدّر من الآراء النقدیة الرائجة فی العصر ومن الوظائف التی عیّنها النقاد للکتاب والشعراء وإما تعود إلی الظروف النفسیة والاجتماعیة والسیاسیة أو الاعتقادیة التی عاشها الإنسان المسلم وساقته إلی عقلیة مختلفة عما کان رائجاً فی سائر العصور.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی و نقد کتاب «علوم‌البلاغة عند العرب و الفرس»

نویسنده در این مقاله کوشیده است تا با معرفی کتاب علوم البلاغة عند العرب و الفرس ارزش آن را در میان سایر کتب مشابه روشن،  و با نقد ساختارِ صوری و محتوایی، جایگاه کتاب را در میان پژوهش‌های بلاغت اسلامی و ایرانی ارزیابی کند. نویسنده‌ی کتاب در هر دو زمینه عالی عمل کرده و به هدف ذکر شده در مقدمه‌ی کتاب که بررسی تاریخ تطور بلاغت فارسی و عربی در کنار هم و نشان دادن تأثیر و تأثر این دو عرصه در تقابل با ...

full text

ترجمه، شرح و تحلیل کتاب الحب العذری عند العرب

چکیده: بیان رابطه ی عاطفی میان زن و مرد، اظهار عشق به محبوب و شکوه و گلایه از درد جدایی از مفاهیمی است که در موضوع غزل بدان پرداخته می شود. غزل با تأثیر از عوامل سیاسی و اجتماعی دچار تغییراتی در مضمون و محتوا گردید. تجلی غزل در دو گونه ی اباحی و عفیف است؛ غزل اباحی توجه زیادی به ارزش های اخلاقی ندارد و نگاه آن به زن، نگاهی مادی است، در غزل عفیف برخلاف غزل اباحی، ارزش های اخلاقی جایگاه ویژه ای...

تجلیات التراث العربی و الإسلامی عند ایلیا أبی ماضی

میراث عبارت است از آثار ادبی و اجتماعی و تاریخی قدیمی که به صورت مکتوب یا شفاهی از گذشته تاکنون برجای مانده است. شاعران معاصر عرب پس از عصر انحطاط و به دنبال آن آغاز عصر نهضت، بر آن شدند تا ضعفی را که در دوره انحطاط بر شعر چیره گشته بود از آن بزدایند. طلایه دار این جنبش که بعدها کلاسیک نامیده شد، "محمود سامی البارودی" است و هدف ایجاد این جنبش روی آوردن به میراث و زنده گردانیدن آن به منظور برطرف...

تحلیل گفتمان انتقادی لامیۀ العرب

گفتمان انتقادی، کارکرد زبان در جامعه و سیاست را بررسی می‌کند و معتقد است که عواملی همچون بافت تاریخی، روابط قدرت و سلطه، نهادهای اجتماعی و فرهنگی و ایدئولوژیکی، متن یا صورت زبانی و معانی جدید را به وجود می‌آورند. و گفتمان را می‌سازند. و در این رویکرد، زبان آینه ی شفافی نیست که حقایق را بنمایاند؛ بلکه شیشهی ماتی است که حقایق را تحریف می‌کند. بنابراین در این مقاله، سعی بر آن است تا ب...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 12  issue 39

pages  205- 230

publication date 2016-09-04

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023