تشکیلات نیروهای نظامی و ‌انتظامی در حکومت امیرالمؤمنین(ع)

هدف پژوهش حاضر بررسی تشکیلات نیروهای نظامی و ‌انتظامی در حکومت امیرالمؤمنین(ع) بوده و فرضیه ابتکاری بودن «شرطة ‌الخمیس» را با روش توصیفی- تحلیلی به اثبات ‌رساند. در این راستا،سازمان نیروی‌نظامی در کوفه، پیشینه نیروی‌انتظامی در اسلام، ایجاد سازمان‌هاینظامیجدید توسط امیرالمؤمنین(ع)، شرطه و نیروی‌انتظامی در حکومت‌علوی، «شرطةالخمیس» به عنوان مهم‌ترین تشکیلات انتظامیحکومت علوی، ابتکارامام علی(ع) در تشکیل «شرطة‌الخمیس»،زمان، مکان و اعضای تشکیل «شرطهالخمیس»،فعالیت‌های انتظامی اعضای «شرطةالخمیس»ونیروی‌انتظامی و شهربان در حکومت علوی مورد بررسی قرار گرفته‌اند.یافته‌ها نشان داد، سه گروه و جمعیت در زمان امام علی(ع) بودند. گروه نظامی که براساس تشکیلات قبایل بود و دو گروه انتظامی. یکی «شرطة الخمیس» که حضرت ایجاد کرد و سابقه نداشت و گروه انتظامی دیگری که امنیت شهر را به عهده داشته و در عملیات مختلف شرکت داشتند. از عنوان «شرطة ‌الخمیس» قبل و بعد از امام علی(ع) در منابع تاریخی یاد نشده ‌است. طبری و محققان اهل‌سنت ایشان را مبدع «شرطة الخمیس» و ایجاد کننده تشکیلات منسجم شرطه در اسلام دانسته‌اند. اعضای «شرطة الخمیس» به امنیت شهرها و مبارزه با شورشیان، مفسدان و متجاوزان می‌پرداختند و در هنگام جنگ هم فعال و به کمک نیروهای پیشگام نظامی، می‌رفتند. در هنگام جنگ ‌جمل و صفین نیز حاضر بودند.