تدوین و اولویت‌بندی راهبردهای توسعه اتوبوس‌رانی در کلان‌شهر اهواز

روندرشدشتابانکلانشهرهادرجهان،توأمباافزایشجمعیتدراینشهرها،مشکلاتمتعددیرامانندمعضلترافیکواختلالدرسامانهحمل‌ونقلدرون‌شهریبهوجودآوردهاست.ازاین‌رو،معضلمذکورازچالش‌هایاساسیفرارویبرنامه‌ریزیشهریدراواخرقرنبیستمبودهکهبردستیابیبهاهدافتوسعهپایدارشهریتأثیر منفیگذاشتهاست.افزایشسریعوسایلحمل‌ونقلموتوریبه‌ویژهاتومبیلواستفادهزیادازآندرشهرهایکشورومشخصاًدرکلان‌شهراهوازهمراهبارشدجمعیت،گسترشبی‌رویهآن، مهاجرت­های فزایندهونیزعدمبرنامه‌ریزی‌هایعلمیوجامعومشکلاتعدیدهسیستمحمل‌ونقلعمومیباعثبروزمشکلاتینظیرآلودگی‌هایشدیدزیست‌محیطی،تراکم‌هایترافیکیزیادوخسته‌کننده،اتلافزیادوقتشهروندان،مصرفبیش‌ازحدانرژی،ناامنیمسیرهاوتصادفاتشدهوزندگیدراینکلان‌شهر رادشواروازنظررفاهوآسایشدچارتنزلکردهاست. با عنایت به موارد مطرح‌شده؛ پژوهش حاضر باهدف شناسایی و اولویت‌بندی راهبردهای توسعه اتوبوس‌رانی در کلان‌شهر اهواز تدوین‌شده است. رویکرد حاکم بر این پژوهش، توسعه­ای - کاربردی و روش تحقیق به شیوه توصیفی، تحلیلی و پیمایشی است. بر مبنای مدل بررسی و تجزیه‌وتحلیلموقعیتSWOT (نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید)، شناخت و ارزیابی وضع موجود صورت گرفت و پس‌ازآن با توجه به معیارهای شناسایی‌شده، اقدام به تدوین استراتژی­های چهارگانه شد. درنهایت با استفاده از تکنیک تصمیم‌گیری چند معیاره FDEMATEL اقدام به اولویت‌بندی راهبردها شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که راهبردهای: (1) الزام و تعهد دولت به تأمین اعتبارات موردنیاز در راستای قانون توسعه حمل‌ونقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت؛ (2) فراهمنمودنبسترلازمو تسریع در اجرایمدیریت یکپارچهشهری؛ (3) تعریف طرح­های درآمدزا باهدف توانمندسازیافزایشدرآمدسازمان و ایجاد منابع درآمدی جایگزین روش‌های متداول موجود در شهرداری به‌جای افزایش و فروش تراکم و …؛ (4) اعمال مدیریتیکپارچهحمل‌ونقلوترافیکشهرى(مدیریتبرسفرهایشهری؛مدیریتبرپارکینگ‌ها؛ مدیریتناوگانیوشبکهحمل‌ونقلعمومی؛مدیریتبرفرهنگ‌سازی ترافیک؛ مدیریت برشهرسازی؛ مدیریتبراورژانس‌ها؛مدیریتشبکهترافیک؛مدیریتبراستانداردسازی،نصبونگهداریخدمات ترافیکی؛مدیریتمکانیزهترافیک؛مدیریتبرمهندسیترافیک؛مدیریتبرتحقیقوتوسعه)؛ (5) شناختاثرات متقابلحمل‌ونقلباابعادمختلفجامعه(اقتصادی،اجتماعیوزیست‌محیطی) و برقراری تعادل بین این ابعاد در جهت دسترسی به حمل‌ونقل پایدار؛ و (6) توسعه سیستم‌های حمل‌ونقل هوشمند(ITS) به ترتیب جزء اولویت­دارترین راهبردها در برنامه‌ریزی و توسعه اتوبوس‌رانی کلان‌شهر اهواز شناخته‌شده‌اند.