تدوین منحنی‌های فرمان بهره‌برداری مخزن دو سد بوکان و مهاباد با الگوریتم PSO

چکیده در این مطالعه، از الگوریتم بهینه­سازی  PSO برای استخراج منحنی فرمان بهره‌برداری مخازن دو سد بوکان و مهاباد، با هدف تامین نیازهای شرب، کشاورزی و محیط‌زیست استفاده گردید. برای تبیین رفتار حاکم بر مخزن هر دو سد، دو معادله خطی درجه یک و غیرخطی درجه دو در اجرای الگوریتم PSO به‌کار گرفته شد. بهترین جواب در اجرای هشتم با 10 ذره و 15000 تکرار برای سد بوکان از مدل خطی درجه یک با حداقل مقدار تابع هدف 4/138 حاصل شد. به­همین ترتیب برای سد مهاباد با 10 ذره و 70000 تکرار و اعمال مدل غیرخطی درجه 2 در اجرای سوم  با مقدار تابع هدف 7/749 به­عنوان مدل بهینه به‌دست آمد. نتایج نشان داد مجموع میانگین درازمدت آب ورودی طی دوره‌های تر و خشک به مخزن سد بوکان 1506 و سد مهاباد 3/269 میلیون مترمکعب بود. از طرفی در سد بوکان طی دوره خشک کمبودهای آب کشاورزی و محیط زیست طی ماه­های مهر تا شهریور به­ترتیب 8/17، 48/45، 0/65، 9/51، 09/51، 24/50، 95/36، 35/67، 05/68، 30/67 و 65/60 درصد مشاهده شد. در سد مهاباد نیز در ماه­های مهر و آبان 08/44 و 2/55 و در ماه­های فروردین تا شهریور 22/26، 25/18، 24/19، 79/20، 92/24 و 86/14 درصد کمبود آب وجود داشت. بدین ترتیب حجم رهاسازی آب در سال­های خشک و نرمال برای اهداف شرب کامل و برای اهداف کشاورزی و محیط زیست کمتر از نیاز بود. از طرفی بیشینه کمبود در دوره نرمال برای سد بوکان 57 درصد در ماه تیر و در سد مهاباد 40 درصد در ماه مهر بود. در مجموع می‌توان چنین اظهار داشت که بخشی از کمبودهای کشاورزی و محیط زیست ناشی از کمبود جریان ورودی به پشت دریاچه سدها و بخشی نیز ناشی از تامین کامل نیازهای شرب است. در حالی­که در سال تر به­واسطه زیاد بودن جریان ورودی به دریاچه سدها همه بخش­ها در کلیه ماه­ها از آب کافی برخوردار بوده­اند.