تدوین مدل خوش‌‌بینی دانش‌‌آموزان بر‌اساس باورهای فراشناخت و ادراک شایستگی

به باور اغلب صاحب‌‌نظران، یکی از مهم‌ترین شیوه‌‌های توانمندسازی دانش‌‌آموزان، روی‌آوردن به روش‌‌های جدید آموزشی است که مبتنی بر اصول و مفاهیم فراشناخت است؛ ازاین‌رو، پژوهش حاضر با هدف تبیین یک مدل خوش‌‌بینی بر‌اساس باورهای فراشناخت و ادراک شایستگی در دانش‌‌آموزان دورۀ دبیرستان، صورت گرفته‌ است. این پژوهش ازلحاظِ نوع تحقیق، کاربردی و از روشِ توصیفی- همبستگی است. گروه نمونة این پژوهش شامل 280 نفر از دانش‌‌آموزان دبیرستان شهرستان یزد (140 دختر، 140 پسر) بود که با استفاده از روش نمونه‌‌گیری تصادفی چندمرحله‌ای برگزیده شدند. در مدل طراحی‌شده، باورهای فراشناخت متغیّر برون‌‌زا (مستقل)، ادراک شایستگی متغیّر میانجی درون‌‌زا و خوش‌‌بینی متغیّر درون‌‌زا (وابسته) در‌‌نظر گرفته شد. آزمودنی‌‌ها به پرسشنامه‌‌های دموگرافیک، باورهای فراشناخت (2004)، ادراک شایستگی کودکان هارتر (1985) و خوش‌‌بینی شیر و کارور (1982) پاسخ دادند. داده‌‌های به‌دست‌آمده با استفاده از نرم‌‌افزار SPSS-21 و  LISRELمورد تحلیل قرار گرفتند. همچنین، نقش میانجی متغیّر ادراک شایستگی با استفاده از آزمون سبل مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان داد، باورهای فراشناخت بر ادراک شایستگی تأثیر معنی‌‌دار دارد. ادراک شایستگی بر خوش‌‌بینی تأثیر معنادار و مستقیم دارد و باورهای فراشناخت ازطریقِ ادراک شایستگی بر خوش‌‌بینی دانش‌‌آموزان دبیرستانی تأثیر می‌‌گذارد. می‌‌توان استنباط کرد، هر چقدر باورهای فراشناخت منفی در دانش‌‌آموزان کمتر باشد، میزان ادارک شایستگی در آنان بیشتر است. از‌سویِ دیگر، هر‌چه دانش‌‌آموزان باورهای فراشناخت منفی کمتر و ادراک شایستگی بیشتری داشته باشند، نسبت به آینده خوش‌‌بین‌‌تر خواهند بود.