تدوین الگوی پیشنهادی مؤلفه‌های مدیریتی سرمایه اجتماعی با نگاهی به مفاهیم نهج‌البلاغه

در سال‌های اخیر بسیاری از اندیشه‌وران بر این اعتقادند که با شناسایی، گسترش و بکارگیری مولفه‌های سرمایه‌های اجتماعی در سازمان‌ها، می‌توان بسیاری از چالش‌های درون سازمانی را با تدبیر و بدون آسیب پشت سر گذاشت و خلاءهای رشد و توسعه سازمانی نیز با این روش پر می‌شود. به نظر می‌رسد با نگاهی دقیق به مجموعه خطب، نامه‌ها و حکمت‌های ماندگار و ارزشمند نهج‌البلاغه می‌توان اصولی مانند: 1) اصل تقوی الهی 2) اصل عدالت و انصاف 3) اصل پرهیز از غرور و خودپسندی 4) اصل تواضع و حلم 5) اصل گشاده‌رویی و خوشرویی 6) اصل پرهیز از دنیاطلبی و 7) اصل پرهیز از اکوپتی (زیاده‌طلبی اقتصادی) را از متن فرمایشات حضرت استخراج نمود. این اصول را می‌توان به عنوان بخشی از الگوی مدیریتی امام علی (علیه‌السلام) از منظر مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی در نظر گرفت. از طرفی امکان تعمیم این الگو در حوزة تعاملات سازمانی و عرصه مدیریت بر پایه متغیر نهان سرمایه اجتماعی وجود دارد. علاوه بر آن می‌توان به کمک مؤلفه‌ها و شاخص‌های این الگو یک مدل پیشنهادی مدیریتی برگرفته از مفاهیم نهج‌البلاغه عرضه نمود. در این نوشتار سعی شده است با توجه به اصول پیش‌گفته، بر مبنای روش تحقیق اسنادی و کتابخانه‌ای؛ سامانه‌ای تلفیقی الهام گرفته از مدل سرمایه اجتماعی اسکات با تمرکز بر مفاهیم مدیریتی نهج‌البلاغه مدلی لایه‌ای، در دو سطح خرد و کلان و مولفه‌های فردی و پایه‌ای که سبب درونی و مبنایی شدن مدل می‌شود، ارائه نمود. هویت اصلی و نقطه نوآوری مدل بحث مولفه‌های درونی سرمایه اجتماعی است که با مبانی دینی آمیختگی و پیوند مستحکمی دارد.