تخمین رطوبت لایه سطحی خاک اراضی مرتعی مناطق خشک و نیمه‌خشک با استفاده از شاخص دما و پوشش گیاهی (مطالعه موردی: استان خراسان)

رطوبت لایه سطحی خاک و تغییرات زمانی و مکانی آن از مهمترین متغیرهای محیطی است که به­دلیل اندازه­گیریهای دشوار،‌ پرهزینه و وقت­گیر میدانی، تاکنون به­طور گسترده در مدلهای اقلیمی استفاده نشده است. امروزه با پیشرفت روزافزون علم،‌ جایگزینی فنآوریهای جدید برای مدیریت صحیح منابع محدود آب و خاک ضروری می­باشد. هدف از این تحقیق بررسی کاربرد داده­های سنجنده MODIS[1] برای برآورد رطوبت لایه سطحی خاک اراضی مرتعی مناطق خشک و نیمه­خشک، دارای پوشش گیاهی افمرال[2]، با استفاده از شاخص دما و پوشش گیاهی (TVX[3]) می­باشد. برای تخمین رطوبت لایه سطحی خاک در این تحقیق از داده­های میدانی رطوبت خاک و داده­های هواشناسی سه ایستگاه مشهد، نیشابور و گلمکان در استان خراسان، در دوره آماری سالهای 2005-2003 استفاده شد. شاخص NDVI[4]، دمای درخشندگی[5] باندهای 31 و 32 و دمای سطح زمین[6] از تصاویر ماهواره­ای MODIS استخراج شده و شیب رابطه TVX بین NDVI، دمای سطح زمین و همچنین مقادیر دمای درخشندگی محاسبه گردید. مدل­های مختلفی برای بررسی ارتباط بین شیب رابطه TVX و مقادیر رطوبت خاک برازش داده شد. به­طوری­که نتایج حاصل از این تحقیق، همبستگی خوبی بین شیب رابطه TVX (NDVI و LST) و مقادیر رطوبت لایه سطحی خاک نشان داد.   1- MODerate resolution Imaging Spectroradiometer 2- Ephemeral 3- Temperature/Vegetation IndeX 4- Normalized Difference Vegetation Index 5- Brightness Temperature (BT) 6- Land Surface Temperature (LST)