تحول گاهشماری ایرانی: مبانی تاریخی و اخترشناختی

گاهشماری رسمی ایرانی یک گاهشماری خورشیدی است که هم از نظر طول سال و هم از نظر نخستین روز سال نه بر قرارداد بلکه بر دو عامل طبیعی مبتنی است: الف) لحظۀ عبور مرکز خورشید از نقطۀ اعتدال بهاری طی حرکت ظاهری خورشید به دور زمین؛ و ب) بازۀ زمانی میان دو عبور ظاهری متوالی مرکز خورشید از آن نقطه. این دو عامل باعث شده است که 1) آغاز گاهشماری ایرانی آغاز سال خورشیدی طبیعی باشد، 2) طول سال آن طول سال خورشیدی باشد، و 3)طول ماه آن بسیار نزدیک به زمان عبور خورشید از صورت‌های فلکی متناظر در منطقه‌البروج باشد. نویسنده در این مقاله نشان می‌هد که الف) مباحث مرتبط با این امور از پیشینۀ تاریخی برخورداراند، و ب) محاسبات روزآمد کامپیوتری، بر پایۀ انتخاب سال اعتدالی (یعنی 24219879/365 روز) به عنوان طول سال تقویمی، بهترین کبیسه‌بندی را به دست می‌دهد. بدین‌سان،بر مبنای اسناد تاریخی، داده‌های اخترشناختی، و محاسبات ریاضیاتی، گاهشماری ایرانی با بالاترین دقت ممکن استقرار می‌یابد، که این امر جایگاه برجستۀ منحصر به‌فردی به گاهشماری ایرانی در میان همۀ گاهشماری‌ها می‌بخشد.