تحولات منظر شهری همدان در دوره پهلوی اول؛ تأثیر خیابان‌های نفوذی بر مرکز شهر همدان

Authors

  • فرشاد بهرامی کارشناسی ارشد معماری منظر، دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران.
  • محمد آتشین‌بار پست دکتری مطالعات منظر شهر اسلامی، مدرسه کاربردی عالی پاریس، فرانسه.
Abstract:

بیان مسئله: شهر همدان با سابقه تاریخی پیش از اسلام، تا دوره پهلوی اول از منظر سنتی غنی برخوردار بود. «کارل فریش»، مهندس آلمانی، با ایده احداث خیابان‌های نفوذی تغییری بزرگ در منظر شهری همدان ایجاد کرد. احداث میدانی وسیع در تقاطع شش خیابان نفوذی با فواصل مساوی، پدیدآورنده نقطة عطفی مؤثر در منظر شهری همدان بود. این طرح که به تقلید از جریان معماری و شهرسازی قرن 19 شهرهای اروپایی به عنوان نماد اقتدار و تجدد ساخته شد، شبیه یک چرخ‌دنده صنعتی بود که از میان بافت تاریخی، مرکز و بازار همدان می‌گذشت. مداخله کارل فریش به لحاظ شکلی با آنچه از گذشته در منظر شهر همدان تداوم داشت هماهنگ نبود؛ حجم ساخت‌وساز نیز به اندازه‌ای بود که در نگاه کلی به نقشة شهر به نظر می‌رسید سیمای شهری همدان به صورت اساسی دگرگون شده باشد.هدف: این پژوهش با مبنا قراردادن رویکرد سیستمی در تحلیل منظر شهری، تأثیر احداث خیابان‌های نفوذی، به مثابه یک اقدام اقتداگرایانه از طرف مدیریت شهری بر منظر شهری همدان را در دوره پهلوی اول تحلیل می‌کند.روش تحقیق: پژوهش حاضر یک مطالعه تاریخی-تحلیلی است که با استنباط از داده‌های سازمان فضایی، به تفسیر منظر شهری همدان خواهد پرداخت.نتایج پژوهش: تغییرات گسترده سیمای شهر در دوره پهلوی اول از طریق احداث خیابان‌های نفوذی در شهرهای بزرگ همچون تهران، مشهد و رشت این نظریه را تقویت می‌کند که تغییر ساختار شهر می‌تواند به تحول منظر شهری بیانجامد. اما این اقدام در همدان غیر از تغییرات کالبدی در معماری خیابان و ایجاد نظام دسترسی جدید، تغییر جدی در منظر شهر ایجاد نکرده و دلیل اصلی این عدم تغییر، تداوم تشخص مرکز بعد از مداخلات گسترده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تاثیر نوگرایی سبک زندگی در معماری خانه های دوره پهلوی اول، شهر همدان

سبک زندگی که خود اصطلاحی است که در بطن خود مولفه های اجتماعی فرهنگی و اقتصادی، را می پروراند، تاثیر عمیقی در الگوهای رفتاری وگرایشهای ذهنی افراد جامعه دارد. یکی از مصادیق و جلوه های تجلی سبک زندگی، کیفیت مکان گزینی و فضای سکونت بوده که به تبع آن معماری خانه را تحت تاثیر قرار داده است. هدف از تدوین این پژوهش میزان اثربخشی نوگرایی درسبک زندگی مردم شهرهمدان دردوره پهلوی اول و میزان اثر بخشی آن را ...

full text

منظر خیابان نفوذی؛ تأثیر خیابان‌های نفوذی بر منظر شهری پاریس

خیابان نفوذی محصول تبدیل خیابان از عنصری منفرد به عنصری مرکب در تحولات شهرهاست که هدف اول آن گشایش دسترسی از میان یک محله متراکم است؛ اما قبل از آنکه یک خیابان‌کشی باشد، عملیات زیرساختی ویژه‌ای با محدودیت‌هایی همچون تخصیص زمین است. خیابان‌های نفوذی از مهم‌ترین‌ فضاهای مؤثر بر ادراک مخاطب از شهر هستند که نقشی مهم را در ارتقا یا تنزل منظر شهری بر عهده دارند. این مقاله در‌صدد است از طریق تبیین ابع...

full text

نقش سازمان بلدیه (شهرداری) در تحولات شهری ایران در دوره پهلوی اول

با اشغال اصفهان توسط افاغنه و تنازعات پس از آن بر سر قدرت، شهرهای با شکوه صفوی، یکی پس از دیگری رو به ویرانی رفت و قاجارها نیز عامدانه این روند را تشدید کردند.با وقوع انقلاب مشروطه ضرورت بازسازی شهرها موجب گردید «قانون بلدیه» در 108 ماده در مجلس شورای ملی اول به تصویب برسد. اما به دلیل عدم حمایت شاه، کمبود بودجه و نارضایتی مردم پس از چهار سال تعطیل شد.با روی کار آمدن سلسله پهلوی «شهر» به عنوان ...

full text

نقش سازمان بلدیه (شهرداری) در تحولات شهری ایران در دوره پهلوی اول

با اشغال اصفهان توسط افاغنه و تنازعات پس از آن بر سر قدرت، شهرهای با شکوه صفوی، یکی پس از دیگری رو به ویرانی رفت و قاجارها نیز عامدانه این روند را تشدید کردند.با وقوع انقلاب مشروطه ضرورت بازسازی شهرها موجب گردید «قانون بلدیه» در 108 ماده در مجلس شورای ملی اول به تصویب برسد. اما به دلیل عدم حمایت شاه، کمبود بودجه و نارضایتی مردم پس از چهار سال تعطیل شد.با روی کار آمدن سلسله پهلوی «شهر» به عنوان ...

full text

بررسی تحولات آموزشی وفرهنگی مازندران در دوره پهلوی اول

از جمله اقداماتی که در راستای سیاست مدرن­سازی در دوره پهلوی اول صورت گرفت،اقدام به تأسیس مدارس به شکل وشمایل مدرن و امروزی بوده است.دغدغه­های شخص رضاشاه در سامان­بخشی به وضعیت آموزش وفاصله گرفتن از آموزش سنتی که بیشتر توسط روحانیون در مکتب خانه­ها که بیشتر بر علوم دینی نیز تأکید می­شده است وهمچنین هرچه بیشتر شبیه شدن به سبک اروپاییان از جمله عوامل اصلی این تحولات آموزشی و فرهنگی بوده است. رضاشا...

full text

تأثیر گفتمان ملی‌گرایی بر تحولات اجتماعی و فرهنگی دوره پهلوی اول

دوره سلطنت رضاشاه به دلیل تلاش حکومت برای تأسیس دولت مدرن و گسترش غرب­گرایی و تلاش شخص رضاشاه و روشنفکران همراه و همرأی وی برای کسب مشروعیت سیاسی از طریق پیوند دادن سلطنت پهلوی با پادشاهی‌های باستانی ایران، یک مقطع دوران‌ساز و مؤثر در شکل‌دهی بنیان‌های فکری ایران نوین به شمار می‌رود. در این میان ناسیونالیسم که به عنوان یکی از ایدئولوژی‌های اصلی و ماهوی جریان تجدد خواهی، با پیروزی انقلاب مشروطیت...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 16  issue 81

pages  5- 14

publication date 2020-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023