تحولات محیطی در کواترنر پایانی و منشأ دوره های بارانی ایران

روند تحولات و شرایط محیطی سرزمین ایران در کواترنر، یکی از موضوعات مهمی است که با وجود بررسی­های چشمگیر، هنوز ابهامات زیادی در مورد آن، طی دوره های یخچالی و بین یخچالی وجود دارد. در این بررسی ضمن مرور شواهد و داده های حاصل از منابع مختلف داخلی و خارجی، با روشی تحلیلی و مستدل، چارچوب کلی تحولات کواترنر در ایران مورد بحث قرار گرفته است. نتایج، بیانگر آن است که در دوره­های یخچالی و یخبندان، سرزمین ایران شرایط سرد و خشکی داشته و بلعکس در دوره­های بین­یخچالی و بین­یخبندان، شرایط گرم و مرطوب تا نسبتاٌ گرم و مرطوبی حاکم بوده است. بررسی­ها در رابطه با هولوسن نشان می­دهد که از آغاز تا میانه آن، شرایط  بسیار گرم و مرطوبی چیره شده که حاصل نفوذ و گسترش موسمی تابستانه هند و تقویت و تشدید شرایط مرطوب آن توسط جریان­های غربی طی زمستان بوده است. با توجه به سردی و خشکی سرزمین ایران در دوره­های یخچالی و یخبندان، می توان این فرضیه را قوت بخشید که شرایط بسیار مرطوبی که به دوره­های بارانی ایران شهرت یافته و شواهد محیطی آن به گستردگی یافت شده، حاصل تکرار مکانیسم نیمه نخست هولوسن در دوره های بین یخچالی و احتمالاً بین یخبندان بوده است.