تحلیل گفتمان عناصر زیبایی‌شناسی برخی از اشعار بدرشاکر السیاب با رویکرد هنجارگریزی نحوی – بلاغی

Authors

  • پروین الاهی دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی
Abstract:

هنجارگریزی نحوی از جمله شگردهایی است که در برجسته‌سازی یک متن ادبی دخیل است؛ چرا که برگرفته از عدم پایبندی شاعر به برخی قواعد صرفی یا نحوی کلام است که از روی قصد برای اهداف و غایاتی صورت می‌گیرد. بهره‌مندی از این فرایند به آفرینش زیبایی سخن می‌انجامد به گونه‌ای که سبب توجه دوچندان مخاطب به متن می‌گردد. شاعران معاصر در تلاش‌اند تا با به کارگیری این تکنیک در اشعار خود به نوعی حسی تازه و شگرف در مخاطب ایجاد کرده و در برهم زدن نظم معمول اشیاء، آن‌ها را به گونه‌ ای جدید و تازه به مخاطب بنمایانند. از این رهگذر شاعر نوگرای عراق، بدرشاکر سیاب، که شعر معاصر عربی بخش عمده ای از وجودخود را مرهون نبوغ ادبی او می داند به غنا و توسعه زبان شعری خود پرداخته، تأمل مخاطب را درشعر خود برانگیخته است. وی به تأثیر از فرهنگ و ادبیات غربی و نگاه  ناقد به میراث شعر عربی، گام‌های مؤثر در زبان شعری برداشته است. این پژوهش درصدد آن است با ارائه نمونه‌هایی از کارکردهای هنجارگریزی نحوی و بلاغی، مخاطب را به هدف اصلی شاعر و بازنمایی لایه‌های پنهان آثارش سوق دهد تا از این رهگذر شگردهای نحوی او در جهت غریبه سازی و ممتاز نمودن اشعارش بدست آید. نتایج تحقیق حاکی از آن است که تقدیم و تأخیر هدفمند، حذف و کاربرد جدید حروف ، عطف و عدم عطف و استفاده از کلمات دورازذهن وقدیمی از پربسامدترین نمونه‌های هنجارگریزی نحوی و بلاغی دراشعار بدر شاکر سیاب به شمار می‌آیند و دیگرکارکردهای نحوی درجایگاه‌های بعدی قرار می‌گیرند. از این رو سیاب با بهره‌گیری از چنین شگردهایی سیمای متمایز به سبک شعری خود بخشیده و موجبات تازگی شکل بیان و افزایش دشواری فهم و گستردگی زمان ادراک حسی خواننده را فراهم آورده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

هنجارگریزی نحوی در گفتمان قرآنی

متن، ساختاری زبانی است که از الگوها و قواعد دستوری خاصی پیروی می‌کند که از آن با نام زبان معیار/ خودکار یاد می‌شود. گاهی ادیب برای بزرگ­نمایی مفهوم مورد نظر خود، با وجود امکان رعایت قواعد زبانی، از هنجار زبان سر­می‌پیچد تا توجه مخاطب را به یک معنای خاص جلب و در حقیقت مفهوم را برجسته‌سازی کند. هنجارگریزی یکی از شیوه‌های برجسته‌سازی معناست که در هشت سطح قابل بحث است. این نوشتار با بررسی هنجارگریز...

full text

بررسی ناخودآگاه فردی فروید در اشعار بدرشاکر السیاب

چکیده : یکی از مباحثی که امروزه توجه منتقدان عرصه ی ادب و شعر معاصر را به خود جلب کرده،بحث نقد روانشناختی است.نقد روانشناختی، اثر ادبی(داستان یا شعر)را به عنوان بیان جریان باطنی و احوال درونی ادیب که در قالب یک داستان یا شعر ارائه شده است، بررسی می کند. فروید به عنوان بنیانگذار نقد روانکاوی،توانست باتوجه به دریافت جدید و نوآورانه خویش از روان انسان و کشف ابعاد جدیدی از وجود آدمی،قرائت تازه...

تحلیل بلاغی مجموعه اشعار محمّدعلی بهمنی بر مبنای مؤلّفه‌های هنجارگریزی معنایی

یکی از موارد برجسته­سازی در شعر، هنجارگریزی معنایی است. در این نوع هنجارگریزی، شاعر براساس قواعد معنایی حاکم بر زبان هنجار، از دو روش همنشینی و جانشینی کمک می­گیرد. با توجّه به اینکه حوزۀ معنا بیش از دیگر سطوح زبان در برجسته­سازی مورد نظر است، هر شاعری که بتواند بر حسب توانایی­های ذوقی و علمی خود در این زمینه موفّق باشد، از اشعار ناب­تری برخوردار خواهد بود. در این پژوهش گونه­های مختلف هنجارگریزی ...

full text

هنجارگریزی شعری در گفتمان انقلابی اشعار فاروق جویده

شعر انقلابی، نه به خاطر مضامین سیاسی‌اش، بلکه به خاطر چهارچوب هنری‌اش، برتر و ارزشمند است، زیرا مردم عموما با مفاهیم سیاسی آشنا هستند، این تنها بیان هنرمندانه و زیبای زبانی است که شعر را برتر می‌نماید. برداشت نادرست از اینکه شعر سیاسی، به منظور برانگیختن مردم به شورش، بایستی به زبان ودرک عمومی آنان نزدیک باشد، موجب گردید تا قصاید سیاسی مبتذلی سروده شود که فارغ از هر نوع ذوق ادبی وبدور از عنصر «...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 11  issue 2

pages  67- 86

publication date 2019-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023