تحلیل ژئوماتیک زمین‌سیمای مرگ در عصر آهن قره‌داغ مرکزی؛ آذربایجان، شمال‌غربی فلات ایران

Authors

Abstract:

در این مقاله، زمین‌سیمای مرگ عصرآهن در ناحیۀ قره‌داغ مرکزی آذربایجان شرقی مطالعه و ناحیۀ کوهستانی قره‌داغ مرکزی در گروه اقلیم‌های صعب نیمه‌خشک طبقه‌بندی می‌شود. این ناحیه در دوران پیش‌ از تاریخ، یکی از معابر اصلی دسترسی شرق دریاچۀ ارومیه به قفقاز جنوبی بوده است. براساس شواهد حاصل از بررسی‌های باستان‌شناختی، در این ناحیه در طی عصرآهن بیش از همه با نظام‌های معیشتی غیروابسته به سکونتگا‌ه‌های پایدار مواجه هستیم که به استثنای قبور و برخی شواهد سکونت موقت، به ‌ندرت شواهد مادی چندانی از خود برجای گذاشته‌اند. ویژگی‌های بوم‌شناختی و فقر، از خاک‌های مناسب برای کشاورزی، شکل‌گیری و توسعۀ نظام‌های سکونتگاهی در این ناحیه جلوگیری کرده است. مجموعه آثار باستان‌شناختی این ناحیه، براساس گونه‌شناسی قطعات سفالی و شکل قبور، در افق دورۀ آهن قرار می‌گیرد. زمین‌سیمای مرگ به پژوهش در زمینۀ نسبت بین شواهد تدفینی و زمین‌سیمای جغرافیایی در زمینه‌های اجتماعی و ایدئولوژیک می‌پردازد. نکته‌ای که در نسبت میان قبور باستانی و محیط بیش از همه اهمیت دارد، تصادفی‌نبودن مکان‌گزینی آنهاست. در این زمینه، با بهره‌گیری از نظام اطلاعات جغرافیایی می‌توان منطق حاکم بر پراکنش قبور این ناحیه را روشن ساخت و از منظر اجتماعی و ایدئولوژیک به تفسیر آنها اقدام کرد. در راستای نیل به این مقصود، اطلاعات محیطی و فرهنگی قبور و محوطه‌های محصور این ناحیه، مطالعه و مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. مهمترین شاخصۀ پراکنش قبور در زمین‌سیمای مرگ این ناحیه، آن است که هریک از گونه‌های مختلف این قبور را، گروه‌های قومی-اجتماعی متفاوتی علامت‌گذاری کرده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل ژئوماتیک محوطه‌های باستان‌شناختی دوره اسلامی بستان‌آباد، آذربایجان شرقی

The research is dedicated to recognize most effective attributes and main factors in locating and distribution of Islamic settlements of Bostan Abad plain, East Azerbaijan. The data under study is composed of 226 sites containing archaeological remains of Islamic period, resulted from three seasons of archaeological surveys covering 279km2 of the plain. The Geomatics is a culculatory, analytic ...

full text

اقلیم دیرین فلات ایران در عصر نوسنگی

امروزه در باستان­شناسی عصر نوسنگی، دیرین اقلیم­شناسی از رهیافت‌های بنیادین به شمار می‌آید. حدود هزارۀ دهم پ. م. تغییرات گستردۀ هولوسین، مقدمات انقلاب نوسنگی و پیدایش روستانشینی را فراهم کرد. تحولات هولوسین البته جغرافیای زیستی فلات ایران را هم دگرگون کرد؛ و در فاصلۀ حدود 800/12 پ. م. تا 500/3  سال پ. م. دمای هوا و پوشش گیاهی و جانوری آن به دفعات متحول شد؛ تا این که اقلیم فلات ایران در حدود 500/...

full text

بناهای یادمانی پرشده فلات مرکزی و دگرگونیهای مذهبی عصر آهن متاخر در ایران

در حدود دهه 650 ق.م معبد مرکزی به صورت یک مکان متروکه درآمده و با یک سریع سنگهایی پرشده و با خشت دورتادور آن پوشیده شده است به دلیل این نوع ساخت و سازهای فوق العاده و استثنایی مشخص شده که دقت و توجهی که در پرکردن و حفظ معبد مرکزی به عمل آمده است.. زاربلاغ هم به مانند نوشیجان درون سازه هنگام ترک شدن بنا پرشده و در نوشیجان فضاهای معماری را با لاشه سنگ و با خشت چینی پرکردند اما در زاربلاغ علاوه بر...

15 صفحه اول

شواهدی از نهادهای اقتصادی ـ اجتماعی (؟) جوامع عصر آهن در مرکز فلات ایران

مطالعه و درک ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جوامع عصر آهن، یکی از جنبه‌های مهم مطالعات باستان شناسی این دوره به شمار می‌رود. تاکنون پژوهشهای باستان شناختی عصر آهن ایران تا حدّ زیادی به مطالعه و مقایسة گونه شناختی یافته‌های حاصل از کاوش در گورستان‌های این دوره پرداخته و کمتر توجّهی به مطالعه و بازسازی جنبه‌های گوناگون ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جوامع این دوره شده است. آگاهیهای باستان ش...

full text

اقلیم دیرین فلات ایران در عصر نوسنگی

امروزه در باستان­شناسی عصر نوسنگی، دیرین اقلیم­شناسی از رهیافت های بنیادین به شمار می آید. حدود هزارۀ دهم پ. م. تغییرات گستردۀ هولوسین، مقدمات انقلاب نوسنگی و پیدایش روستانشینی را فراهم کرد. تحولات هولوسین البته جغرافیای زیستی فلات ایران را هم دگرگون کرد؛ و در فاصلۀ حدود 800/12 پ. م. تا 500/3  سال پ. م. دمای هوا و پوشش گیاهی و جانوری آن به دفعات متحول شد؛ تا این که اقلیم فلات ایران در حدود 500/...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 26

pages  31- 40

publication date 2019-12-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023