تحلیل و تفسیر مناسک زردشتی در منظومۀ ویس و رامین

منظومۀ ویس و رامین که در حدود سال 446 هجری توسط فخرالدین اسعد گرگانی، در عهد طغرل اول سلجوقی(455-429 هجری)، به نظم درآمده، براساس یک متن پهلوی منظوم شده است. اشاره به رامین و ویس در یکی از فارسیات ابونواس (198-146 هجری) شاعر ایرانی‌الاصل عربی‌گوی، در قرن دوم هجری، حاکی از اشتهار داستان پیش از عهد گرگانی می‌باشد.      صورت کنونی داستان، همانند عموم داستان­های بازمانده از عهد باستان، شامل اشاراتی به مناسک و باورهای کهن باستانی می‌باشد، اما تاکنون آنگونه که باید موردتوجه محققان قرار نگرفته است. برخی از محققان تاکنون تحت تاثیر اشارات پررنگ زردشتی در منظومه، به بررسی کلی این موارد پرداخته‌اند و باورهای زروانی، البته بدون سخن از اصالت زروانی آن­ها، در این منظومه نیز نخستین بار حدود نیم قرن پیش مورد اشارۀ رینگرن قرار گرفته است. در این جستار با روش توصیفی تحلیلی در پی بازنمودن موارد مرتبط با مناسک زردشتی در این منظومه هستیم، و با توجه به منابع زردشتی، تواریخ عهد اسلامی و نیز تحقیقات جدید به برشمردن موارد مذکور و بررسی آنها می‌پردازیم.  نتایج حاصله از این پژوهش نشان می‌دهد که در این منظومه مناسک زردشتی به استثنای بعضی جزئیات، مطابق و همسو با روایات کهن باقیمانده بیان شده‌اند.