تحلیل وضعیت شبکه‌های اجتماعی مجازی در ایران با رویکرد حوزه عمومی هابرماس (مورد مطالعه چند گروه فیس‌بوکی)

همراه با افزایش نقش روزافزون فضای مجازی در زندگی اجتماعی پرسش‌های بنیادی ازجمله در مورد تأثیرات اجتماعی و سیاسی فضای مجازی و فناوری‌های مرتبط با آن به وجود آمده است. هدف از این پژوهش بررسی امکان شکل‌گیری پدیدار حوزه عمومی در شبکه‌های اجتماعی فیس‌بوک با توجه به معیارهای حوزه عمومی هابرماس است. بدین‌منظور 8 گروه از میان گروهای فیس­بوکی ایرانی فعال در زمینه مسائل عمومی به‌صورت هدفمند انتخاب و با استفاده از روش تحلیل محتوی کیفی مورد مطالعه قرار گرفته­اند. یافته­های این پژوهش نشان می­دهد که کاربران با پیگیری مسائل مطرح‌شده در شبکه‌های مجازی در پیوند با دنیای اجتماعی خود، می‌توانند نقش فعال­تری در حوزه عمومی داشته باشند. همچنین یافته­های به‌دست آمده نشان داد فیس‌بوک به­رغم آنکه زمینه دسترسی شهروندان به اطلاعات مختلف و امکان گفت‌وگو بر سر موضوعات مختلف را فراهم آورده است، به دلایلی همچون، وجود توزیع نابرابر سرمایه­های مختلف، خصلت سطحی بودن اطلاعات، ادامه­دار نبودن مسائل مطرح‌شده، غلبه جلوه بر ایده، جنبه سرگرم­کننده بودن مطالب، خصلت انتقادی نبودن مطالب؛ قابلیت تبدیل شدن به یک حوزه عمومی مجازی را ندارد.