تحلیل وجوه مختلف غیریّت ‎سازی و منازعۀ گفتمانی در فرایند پذیرش ولایتعهدی از سوی امام رضا (علیه ‎السلام)

Authors

  • امیر اکبری استادیار گروه تاریخ واحد بجنورد،دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران.
  • علی سلیمانپور استادیار گروه معارف اسلامی واحد بجنورد،دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران.
  • محمد دارینی عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد ، ایران.
Abstract:

در مقالۀ حاضر برخی از وجوه غیریّت‎سازی و ابعاد منازعۀ گفتمانی در فرایند پذیرش ولایتعهدی امام رضا (علیه‎السلام) بررسی و بازنمایی شده است. ازآنجاکه قبول ولایتعهدی از سوی امام (علیه‎السلام) در فضای خاصّ سیاسی صورت گرفت، تلاش‌های گستردۀ آن حضرت برای فاصله‎گرفتن از نظام فکری، معنایی و سیاسی ـ اجتماعی دشمن (گفتمان رقیب) و نفی آن به شیوه‌های زبانی و عملی، حایز اهمیت است. آنچه مسلّم است اینکه گفتمان سیاسی رضوی در چارچوب گفتمان کلّی و کلان امامت و ولایت و متأثر از منازعات ریشه‎دار تاریخی و طولانی نسبت به گفتمان «خلافت و سلطنت» وجوه مختلفی از منازعه و غیریّت‎سازی را به نمایش گذاشته است. بررسی نوع گفتمان از این منظر می‎تواند قالب دیگری از رویکرد امام نسبت به تفکر حاکم بر جامعۀ آن روز را نشان دهد ماحصل این بررّسی نشان می‎دهد گفتمان رضوی به‎تبع از گفتمان کلّی امامت از طریق غیریّت‎سازی نسبت به عناصر مفهومی گفتمان رقیب تلاش کرده است نظام معنایی و اندیشۀ سیاسی خود را در افکار عمومی آحاد جامعه گسترش دهد و به گفتمان فراگیر (هژمونیک) تبدیل شود. بهره‌گیری از ادبیات و روش‎شناسی تحلیل گفتمان به‎ویژه رویکرد پیشنهادی «لاکلائو و موفه» وجه تمایز این مقاله است که تاکنون کمتر مورد توجه و استفاده قرار گرفته است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

امام و امامت در گفتمان امام رضا (علیه السلام)

این مقاله در صدد آن است که دیدگاه‎های کلان  نظری و فرانظری مطرح شده در خطبه امام رضا (علیه‌السلام) در حوزه  امام و امامت را با روش تحلیل گفتمان به شیوه «پدام» مطالعه و بررسی کند. کشف دال‎های اساسی مرتبط با بحث امامت، حاکمیت و حکومت‎داری در این خطبه، بیانگر دیدگاه‎های نظری و فرانظری آن امام معصوم (علیهم‌السلام) بر اساس اصول اسلامی و قرآنی است. گفتمان امام و امامت از منظر امام رضا (عل...

full text

شاخصهای سلامت معنوی در کلام امام رضا (علیه السلام)

هدف: سلامت معنوی که اخیرا به عنوان بعد چهارم سلامت در ارائه خدمات بهداشتی ـ درمانی مورد توجه قرار گرفته است. سلامت معنوی براساس زمینه های فرهنگی و مذهبی هر جامعه ای تبیین می شود. تببین این موضوع براساس متون اسلامی نیز امری لازم است. این مطالعه شاخصهای سلامت معنوی را براساس سخنان امام رضا (ع) مورد بررسی قرار داده است. روش بررسی: این تحقیق با تابعیت از روش اسنادی انجام شده است. به همین دلیل در ای...

full text

فرایند غیریت سازی در گفتمان سیاسی امام خمینی(ره)

تعریف «دیگری» برای بازشناسی «خود»، ضرورتی انکارناپذیر جهت بازسازی و باز‌شناسی هر «هویتی» است؛ در این میان اندیشه‌های امام خمینی(ره) به‌مثابه یک چارچوب هویت‌ساز برای هر فرد مسلمان، توجهی ویژه به فرایند ساخت دیگری یا «غیریت‌سازی» داشته است. تحقیق پیش‌رو درصدد بازشناسی این فرایند در گفتمان سیاسی امام خمینی(ره) برآمده و غیریت‌های تعریف‌شده در اندیشه ایشان را که مبتنی بر اصل اسلامی توحید بود...

full text

تحلیل فلسفی مناظرات امام رضا علیه السلام

مناظرات امام رضا علیه السلام باب های عظیمی را در علوم اسلامی گشوده است. پژوهش حاضر به تحلیل فلسفی مناظرات امام رضا علیه السلام در مرو با روش کتاب خانه ای-تحلیلی پرداخته که در حیطه توحید، نبوت و امامت مطرح شده اند. در باب توحید، برهان های حضرت بر اثبات وجود خدا، مقایسه صفات خدا و خلق، عینیت صفات ذاتی خدا با ذات او و خارجیت اراده الهی از ذات، تحت بررسی قرار گرفت. این بررسی نشان داد که ایشان در ا...

تحلیل نشانه ـ معناشناسانه نظام گفتمان امام رضا (علیه السلام) (پژوهش موردی: دعای طلب باران)

نشانه ـ معناشناسی از جمله ابزارهای ارزیابی چگونگی تولید و دریافت معنا در تحلیل گفتمان است. این دانش نوین با پشت‎سرنهادن نشانه‎شناسی کلاسیک، مجال را برای بروز نشانه‌ها با مدلول‌های نو در مسیری استعلایی فراهم می‌آورد. در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی توصیفی و به‎منظور بررسی نشانه معناشناسانه گفتمان امام رضا(ع)، «دعای طلب باران» برای بررسی انتخاب شده است. این دعا به‎دلیل داشت...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 27

pages  57- 85

publication date 2019-10-03

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023