تحلیل نفثه‏ المصدور از منظر نشانه‏ شناسی فرهنگی

نشانه‏شناسی فرهنگی مفهومی است که در پی انتخاب عناصر فرهنگی به عنوان نخستین موضوعات مورد بررسی از سوی نشانه‏شناسان ایجاد شد. این دانش مدل‏های ذهنی و مادی‏ای را که برای درک فرهنگ خود و دیگری می‏سازیم بررسی می‏نماید؛ از این رو صرفاً با یک فرهنگ منفرد مواجه نیست، بلکه بیشتر با روابط میان فرهنگ‏ها درگیر است. بنابراین، از جمله کاربردهای این دانش، بررسی متونی است که به طور همزمان میزبان دو یا چند فرهنگ‏اند. متن نوشتاری کتاب نفثه‏المصدور زیدری نسوی نیز از جمله متونی است که به واسطه‏ی گزارش آشوب ناشی از حضور مغولان در ایران، در زمره‏ی متون چندفرهنگی قلمداد می‏شود. از این رو در این مقاله تلاش بر این است تا با روش توصیفی و تحلیلی به بررسی متن نفثه‏المصدور از منظر نشانه‏شناسی فرهنگی پرداخته شود. بدین منظور پس از تعریف مفاهیم نظری مرتبط با نشانه‏شناسی فرهنگی و الگوی مکتب تارتو، به تبیین جایگاه خود و دیگری فرهنگی در متن نفثه‏المصدور پرداخته می‏شود و سپس نحوه‏ی بازنمایی رمزگان‏های زبان، کمیّت، حرکت، دین، ابزار و معماری در ارتباط با خود و دیگری مورد بررسی قرار می‏گیرد. نتایج تحقیق حاکی از غالبیت شورش بر نظم درون است و این غلبه در رمزگان‏های مرتبط با بافت انتزاعی‏ترِ ادبیِ متن مشهودتر است.