تحلیل مفهومی و گزاره‌ای قاعده زرّین اخلاق

Authors

Abstract:

«آنچه را بر خود می‏پسندی، بر دیگران هم بپسند.» این گزاره در اخلاق به قاعده زرّین (طلایی) معروف است. به نظر می‎رسد دشواری‎های نظری و کارکردیِ احتمالیِ قاعده به عدم وضوح محتوای آن باز می‎گردد. بررسی و تحلیل مفهومی و گزاره‏ای این قاعده نشان می‏دهد مؤلفه‏های مهم این قاعده که عبارت‎اند از: «خود»، «دیگری»، «پسندیدن» و مشارالیه «آنچه» هر کدام حاوی دشواری‏هایی هستند که در آغاز، امکان فهم و عمل به قاعده را با تردید مواجه می‏کند. تحلیل گزاره‏ای قاعده و نقایص ناظر برآن نیز به‏گونه‏ای با مؤلفه‏های مذکور پیوند می‏خورد. نوشتار حاضر با تدقیق در محتوای قاعده نشان می‏دهد خودگروی، نسبی‎گرایی فرهنگی، سلایق متفاوت در پسندها و ناپسندها و بی‏شماری افعال در مواجهه عملی با دیگران، هیچ کدام زیانی به قاعده نمی‏زند؛ درنتیجه امکان تصور معقول و عمل به قاعده وجود دارد.  

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مقایسه بسندگی و کارآمدی قاعده زرین با قاعده تعمیم‌پذیری کانت

نظریات اخلاق هنجاری در یک دسته‌بندی کلی به قاعده‌نگر (اصل‌گرا) و عمل‌نگر (جزئی‌نگر) تقسیم می‌شوند. نظریات قاعده‌نگر مدعی‏اند برای قضاوت درباره درستی اخلاقی اعمال باید به یک یا چند قاعده کلی متوسل شد. نظریات قاعده‌نگر برخی چندقاعده‌ای‏اند و برخی تک‌قاعده‌ای. نظریات تک‌قاعده‌ای تلاش می‌کنند یک قاعده انتزاعی را برای تشخیص همه وظایف اخلاقی معرفی کنند. شاید بتوان ادعا کرد که نامدارترین نظریه تک‌قاعد...

full text

مفهوم انصاف در اخلاق اسلامی و نسبت آن با قاعده زرین

آموزه اخلاقیِ «با دیگران تنها به‌گونه‌ای رفتار کن که رضایت می‌دهی در همان موقعیت با تو رفتار شود»، در روایات اسلامی به «انصاف» و در نظام‌های اخلاقی معاصر، به «قاعده زرین» شهرت یافته است. به‌رغم تشابه معنایی این دو با هم و فراگیر بودن آنها در تمام ساحات رفتاری انسان، از یک‌سو شاهد ابهام در جهاتی از موضوع و طرح کلی آن هستیم و از سوی دیگر، تعارض‌ها و سوءفهم‌هایی مشاهده می‌شود که در نظام‌های اخلاقی ...

full text

تحلیل مفهومی، گزارهای و سیستمی دیدگاه صریح فارابی در مسئلۀ تشخص

دیدگاه فارابی در مسئلۀ تشخص دو گونه است: اول، دیدگاه انتسابی است. از دید ملاصدرا، فارابی معتقد است تشخص به نحوه وجود شیء می‌باشد. دوم، دیدگاه صریح فارابی در کتاب تعلیقات است. وی در این کتاب معتقد است عامل تشخص، زمان و وضع می‌باشند. ابهام در این دیدگاه در مفهوم واژه‌ها، گزاره و چگونگی ارجاع دیدگاه وی به دالّ مرکزی اندیشه وی نمود یافته است. این مقاله رصد می‌کند که مفهوم تشخص به صورت واضح ...

full text

مفهوم انصاف در اخلاق اسلامی و نسبت آن با قاعده زرین

آموزه اخلاقیِ «با دیگران تنها به گونه ای رفتار کن که رضایت می دهی در همان موقعیت با تو رفتار شود»، در روایات اسلامی به «انصاف» و در نظام های اخلاقی معاصر، به «قاعده زرین» شهرت یافته است. به رغم تشابه معنایی این دو با هم و فراگیر بودن آنها در تمام ساحات رفتاری انسان، از یک سو شاهد ابهام در جهاتی از موضوع و طرح کلی آن هستیم و از سوی دیگر، تعارض ها و سوءفهم هایی مشاهده می شود که در نظام های اخلاقی ...

full text

قاعده زرین در آموزه های دینی و پیامدهای آن برای اخلاق پزشکی

«با دیگران آنگونه رفتار کن که دوست داری با تو رفتار کنند». این جمله ساده، یکی از کهن ترین اصول اخلاقی پذیرفته شده بشر در غالب فرهنگ هاست. این قدمت در کنار محوریتی که همواره در بحث های فلسفه اخلاق داشته، تا بدانجا پیش رفته که به عنوان «قاعده زرین» در اخلاق، شهرت جهانی یافته است. اکنون سوال اینجاست: «آیا می توان اخلاق پزشکی را با محوریت قاعده زرین از آموزه های دینی استنباط کرد؟» در این مقاله ابتد...

full text

شناسایی مؤلفه‌های مفهومی اخلاق کسب‌وکار در کشاورزی: تحلیل خوشه‌ای برداشت‌ها

هدف این تحقیق، شناسایی و تحلیل ابعاد یا مؤلفه‌های اخلاق کسب‌وکار در بخش کشاورزی، بر پایة تحلیل برداشت‌های مالکان و مدیران کسب‌وکارهای کشاورزی، با رویکرد آمیخته است. جامعة آماری تحقیق را کارآفرینان، مالکان و مدیران کسب‌وکارهای فعال در استان گلستان تشکیل می‌دهند. در مرحلة نخست، با بهره‌گیری از مصاحبة کیفی نیمه‌ساختارمند، برداشت‌های پاسخگویان از رعایت مسائل اخلاقی در کسب‌وکارهای کشاورزی شناسایی شد...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 18  issue 69

pages  227- 252

publication date 2017-05-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023