تحلیل محتوای یک قرن قانون‌گذاری آب در ایران

خشکسالی‌های متعدد و محدودیت منابع آب کشور، اهمیت مدیریت این منبع با ارزش را آشکار ساخته است. مدیریت پایدار منابع آب نیاز به قوانین شفاف، قابل اجرا و منصفانه در بخش تقسیم و توزیع دارد. هدف این تحقیق تحلیل قوانین آب از زمان قانون‌گذاری مدون (مشروطیت) تا قوانین تصویب شده توسط مجلس شورای اسلامی در سال‌های اخیر بود. تحلیل قوانین با استفاده از روش تحلیل محتوا انجام شد. جامعه آماری تحقیق شامل تمام قوانین مصوب توسط قوه مقننه در زمینه‌ی آب بود. کتب، اسناد و مدارک موجود در رابطه با قوانین آب در دوره‌های مختلف زمانی به عنوان منبع تحقیق استفاده شدند. تحلیل محتوا با استفاده از نرم‌افزار مکس‌کیودا انجام گرفت. نتایج نشان داد بخش کشاورزی در تمام قوانین مورد توجه ویژه بوده است. آب‌های زیرزمینی به ویژه چاه‌ها و حاکمیت آب‌ها از جمله مسائل مورد توجه در دوره‌های مختلف قانون‌گذاری بودند. سیرتحولات مالکیت‌ منابع آب نشان داد گرایش قوانین از مالکیت خصوصی در دوره‌ اول قوانین آب به مالکیت عمومی و حاکمیت دولت در دوره دوم و سوم تغییر پیدا کرده است. در برخی از قوانین مشکلاتی مانند عدم شفافیت، اجرایی نبودن، کلی‌گویی و تناقض وجود داشت و به مسائل جدید مانند بازار آب و انتقال حقوق نیز توجه کمی شده بود.