تحلیل محتوای کتاب‌های تفکر و سبک زندگی دوره اول متوسطه برحسب میزان توجه به مولفه‌های سرمایه فرهنگی

هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای کتاب­های تفکر و سبک زندگی دوره متوسطه اول، برحسب میزان توجه به مولفه­های سرمایه فرهنگی بود. با توجه به اینکه کتاب­های تفکر و سبک زندگی کتاب­های جدیدالتالیفی هستند که در راستای تقویت مهارت‌های تفکر و پرورش عادات اصیل اجتماعی و فرهنگی وارد عرصه کتاب­های درسی گشته‌اند، ضرورت بررسی جایگاه مولفه­های سرمایه فرهنگی در آنها بیش از پیش احساس می‌شود. جامعه آماری این پژوهش شامل محتوای تمامی کتاب­های تفکر و سبک زندگی دوره اول متوسطه در سال تحصیلی 95-94 بوده و برای بالابرن تعمیم‌پذیری پژوهش، نمونه آماری با جامعه آماری یکسان در نظر گرفته شد. ابزار پژوهش شامل سیاهه­ تحلیل محتوای محقق ساخته سرمایه فرهنگی برحسب نظریه بوردیو بود که جهت برآورد روایی ابزار از روایی محتوایی استفاده شد. پایایی سیاهه تحلیل نیز از طریق روش اسکات برابر 54/89 درصد محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل داده­ها در گام نخست از سنجش فراوانی و سپس برای برآورد باراطلاعاتی و ضریب اهمیت مولفه‌ها و مقوله‌ها از روش آنتروپی شانون استفاده شد. یافته­های پژوهش نشان داد که در بین مولفه‌های سرمایه فرهنگی، مولفه نهادینه که سبب رسمیت بخشیدن نهادی به سرمایه فرهنگی تجسم­یافته و بهره‌مندی ازاثرات و پاداش آن در جامعه شود از کمترین میزان توجه برخوردار بوده، مولفه عینیت‌یافته توجه تا اندازه‌ای مطلوب را داشته و مولفه تجسم‌یافته که بیشترین ارتباط را با با اصول و محورهای کتاب­های تفکر و سبک زندگی دارد جایگاهی درخور ندارد. گذشته از این در بخش مقوله­ها نیز نوعی ناهمگونی به چشم می­خورد و مقوله­های گرانمایه­ای نظیر موسیقی، محیط مجازی، شبکه‌های اجتماعی، توجه به مفاخر و مفاهیم میهنی و شرکت در جشنواره­ها و مسابقات علمی و فرهنگی و کسب مدارک ادبی، هنری و ورزشی هیچ جایگاهی در کتاب­های یاد شده ندارند.