تحلیل مجموعه کتاب‌های «زبان فارسی» از منظر نشانه‌شناسی فرهنگی

این پژوهش، به تحلیل فرهنگ و آموزش آن در مجموعه کتاب‌های «زبان فارسی»، تالیف صفّارمقدم، می‌پردازد. به این منظور، رویکرد «نشانه‌شناسی فرهنگی مکتب تارتو- مسکو» به عنوان مبنای نظری این پژوهش در نظر گرفته شده و مفاهیم موجود در این رویکرد، نظیر «سپهر نشانه‌ای»، «مرکز و حاشیه» و «متن» و نیز برخی الگوهای ارائه‌ شده برای این رویکرد در زمینه‌ی فرهنگ و تعامل فرهنگی مورد توجه قرار می‌گیرد. در این مقاله، همچنین، تبیین و الگویی نظری از آموزش زبان و فرهنگ پیشنهاد می‌گردد. در این الگوی پیشنهادی، فرایند آموزش و یادگیری زبان به مثابه‏ی گفتگویی فراگیر میان دو فرهنگ در نظر گرفته شده و نحوه‏ی تشکیل سپهر نشانه‌ای زبان تازه، در درون سپهر نشانه‌ای زبان «خود»، با توجه به نوع جذب رمزگان‌های زبان تازه و نیز فراهم‌شدن زمینه‏ی رشد و در نهایت، استقلال نسبی این سپهر به منظور تولید متن‌ و ارتباط زبانی توضیح داده خواهد شد. در ادامه، با استفاده از رویکرد «نشانه‌شناسی فرهنگی» و تبیین پیشنهادی برای آموزش زبان و فرهنگ، نحوه‏ی بازنمایی‌ رمزگان‌های پوشاک، خوراک، مکان و جنسیت در ارتباط با «خود» و «دیگری» فرهنگی در این مجموعه کتاب‏ها بررسی و مشخصه‌های سوگیری، تکرار، حضور و غیاب سوژه و بسندگی رمزگانی به عنوان مشخصه‌های اصلی بازنمایی رمزگان‌های فوق، شناسایی و تحلیل می‌شوند. نتایج این تحلیل نشان می‌دهد نحوه‌ی بازنمایی‌ها در این مجموعه، چندان در جهت الگوی تعاملی «هم‌‌خود و هم‌دیگری» و گفتگوی فراگیر فرهنگی نیست.