تحلیل فضایی پایداری سکونتگاه های روستایی (مطالعه موردی: استان قم)

Authors

  • حمید جلالیان دانشیار جغرافیا و برنامه ‏ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی، تهران
  • فرهاد عزیز پور دانشیار جغرافیا و برنامه‏ ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی، تهران
  • هادی قراگوزلو دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ‏ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی، تهران
Abstract:

ساده‏ترین شکل مطالعه در عرصة توسعة پایدار روستایی، از دیدگاه جغرافیایی، مطالعة نحوة توزیع فضایی آن‏هاست. بر این اساس، هدف از پژوهش حاضر، سنجش سطوح فضایی پایداری سکونتگاه‏های روستایی واقع در استان قم است. پژوهش حاضر براساس هدف کاربردی و روش پژوهش توصیفی‏– تحلیلی است. داده‏های مورد نیاز به روش اسنادی به‏دست آمده است. محدودة مورد مطالعه استان قم و جامعة آماری پژوهش روستاهای دارای سکنة استان قم هستند. وزن‏دهی به شاخص‏های پژوهش با استفاده از مدل F’ANP و تحلیل داده‏ها با استفاده از روش تصمیم‏گیری چندمعیارة VIKOR انجام شد. برای طبقه‏بندی روستاهای مورد مطالعه از جنبة سطوح پایداری از روش تحلیل خوشه‏ای و نرم‏افزار GIS و برای تحلیل عوامل مؤثر بر پایداری از رگرسیون خطی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد از 180 روستای مورد مطالعه ده روستا در طبقة پایدار، 18 روستا در طبقة نسبتاً پایدار، 108 روستا در طبقة پایداری پایین، و 46 روستا در طبقة ناپایدار قرار دارند. روستاهای ناپایدار در مناطق مرکزی استان استقرار یافته‏اند. همچنین، نتایج تحقیق حکایت از آن دارد که روستاهای استان در مقایسه با یکدیگر از سطح پایداری پایینی برخوردارند؛ به‏طوری‏که الگوی فضایی آن نامتعادل است و این پایداری به‏طور یکسان در همة شاخص‏های پایداری روستاها اتفاق نیفتاده است. این وضعیت بیانگر پویش ناقص نظام سکونتگاهی استان است. از نظر کاربرد مدل‏ها و تکنیک‏های کمّی، در این پژوهش برای اولین بار از پژوهش F’ANP در تعیین سطوح پایداری روستایی استفاده شده و نتایج تحقیق کارایی این مدل را در مطالعات جغرافیایی اثبات کرده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل فضایی پایداری اقتصادی سکونتگاه های روستایی (منطقه سبزوار- نیشابور)

full text

توزیع فضایی شاخص های پایداری اجتماعی در سکونتگاه های روستایی غرب ایران (مطالعه موردی: منطقه اورامانات؛ استان کرمانشاه)

      پایداری اجتماعی یک از مهم­ترین ارکان توسعه پایدار است، که دستیابی به سطح قابل قبولی از آن، از مهم­ترین اهداف کلیه برنامه­ریزان و سیاست­گذاران توسعه روستایی محسوب می­شود. هدف از پژوهش کمی و کاربردی حاضر، که با روش توصیفی ـ تحلیلی انجام گرفته است، بررسی وضعیت پایداری اجتماعی و شاخص­های آن و همچنین نمایش فضایی پایداری اجتماعی در سکونتگاه­های روستایی منطقه اورامانات، واقع در استان کرمانشاه، م...

full text

تحلیل فضایی پایداری کالبدی سکونتگاهای روستایی (مطالعه موردی شهرستان مهدیشهر)

امروزه باتوجه به اهمیت همه جانبه که پایداری به عنوان پارادایم حاکم در موضوع توسعه بدست آورده، پرداختن به توسعه پایدار کالبدی روستایی کاری در خور ویژه است. عواملی همچون ارتفاع، شیب، ساختار زمین شناسی، گسل، منابع آب، خاک، پوشش گیاهی و کاربری اراضی، راههای دسترسی، فاصله سکونتگاهها و غیره، بسترهای بسیارمناسبی برای پایداری کالبدی بشمار می آید و نقش موثرتری نسبت به سایر عوامل دارند، پایداری روستایی ب...

full text

تحلیل فضایی درجه توسعه یافتگی سکونتگاه های روستایی (مطالعه موردی: دهستانهای شهرستان زرین دشت)

توزیع عادلانه امکانات و ثمرات توسعه در میان اکثریت جمعیت از خصیصه­های مهم اقتصادی پویا و سالم است. برنامه­ریزان جهت تحقق این امر در کاهش نابرابری­ها و عدم تعادل از طریق تدوین و اجرای برنامه­های متعدد محرومیت زدایی و گسترش همه جنبه­های مثبت توسعه یافتگی تآکید دارند . پژوهش حاضر با هدف تعیین سطوح برخورداری دهستان­های شهرستان زرین دشت تدوین شده است. با توجه به مولفه­های مورد بررسی و ماهیت ...

full text

تحلیل فضایی کیفیت زندگی در سکونتگاه های روستایی (مطالعه موردی: دهستان بلوران، استان لرستان)

کیفیت زندگی مفهومی چند بعدی و بعنوان جانشینی برای رفاه مادی، در مقابل رویکرد صرف اقتصادی به توسعه شکل گرفته است. کیفیت زندگی اغلب با استفاده از شاخص­ه ای عینی یا شاخص­ های ذهنی و به ندرت با استفاده از هر دو نوع شاخص­ه ا اندازه گیری می­شود. بر این اساس در مقاله حاضر تلاش شده با استفاده از ترکیبی از شاخص ­های عینی و ذهنی، سطوح کیفیت زندگی در 10 سکونتگاه روستایی دهستان بلوران تعیین شود و ارتباط آن...

full text

تحلیل اکتشافی داده‌های فضایی اشتغال در سکونتگاه های روستایی (موردپژوهی: نواحی روستایی استان اصفهان)

      امروزه اشتغال یکی از مهم­ترین شاخص‌های توسعه در کشور به شمار می‌رود و توزیع عادلانه آن از الزامات اساسی توسعه پایدار و هماهنگ است. بحث اشتغال و ابعاد آن بخش‌های مختلف اقتصادی، سیاسی و اجتماعی کشور را تحت تأثیر قرار داده است. در ایران اشتغال و توزیع عادلانه فرصت‌های آن در نواحی شهری و روستایی یکی از مسائل مهم برنامه­ریزان و سیاست­گذاران است. در این راستا پژوهش حاضر در پی کشف الگوی تغییرات ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 52  issue 3

pages  953- 969

publication date 2020-09-22

{@ msg @}

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023