تحلیل سطوح برخورداری و رتبه‌بندی شهرستان‌های استان همدان با استفاده از مدل-های چند معیاره TOPSIS و KOPRAS

     یکی از مسائل ساختاری نظام مدیریت و برنامه­ریزی کشور، مسأله تمرکز خدمات در مرکز و ضعف و نارسائی آن در پیرامون است که مسبب مسائل متعددی چون رشد بی­عدالتی و افزایش فقر در مناطق مختلف کشور می­باشد. هدف تحقیق حاضر، بررسی وضعیت خدمات عمومی و نحوه پراکنش آنها در شهرستان­های استان همدان است. روش پژوهش مبتنی بر روش توصیفی- تحلیلی می­باشد. داده­های مورد نیاز به شیوه کتابخانه­ای و اسنادی، و با بررسی 52 متغیر از سالنامه آماری سال 1392 استان همدان به دست آمده است. تحلیل داده­ها با استفاده از مدل­های تصمیم­گیری TOPSIS و KOPRAS، وزن دهی به روش آنتروپی و تکنیک تحلیل خوشه­ای انجام گرفته است. نتایج به دست آمده بیانگر عدم تعادل در توزیع خدمات در بین شهرستان­های استان همدان می­باشد. نظام برنامه­ریزی این استان تابعی از برنامه­ریزی مرکز- پیرامون است، به گونه­ای که اکثر خدمات در مرکز (همدان) واقع شده و هرچه فاصله از مرکز زیاد می­شود، سطح خدمات نیز کمتر می­شود. یافته­ها نشان می­دهد که شهرستان همدان با رتبه یک (با ضریب 600/0) و در سطح برخوردار از توسعه، شهرستان ملایر با رتبه 2 (با ضریب 310/0) در سطح نیمه برخوردار، شهرستان­های بهار (با ضریب 305/0)، نهاوند (با ضریب 266/0)، کبودرآهنگ (با ضریب 205/0)، تویسرکان (با ضریب 177/0) و رزن (با ضریب 176/0) و با رتبه­های 3 تا 7 درسطح محروم، و شهرستان­های اسدآباد (با ضریب 138/0) و فامنین (084/0) نیز با رتبه­های 8 و 9 در سطح بسیار محروم قرار دارند.