تحلیل سبک‌شناسی رمان «سمفونی مردگان»

سبک زمانی معنا پیدا می­کند که تکرار و تداوم عناصر صوری و محتوایی در پیکره متن نمایان شوند و مؤلفه­ های سبک ­ساز بسامد بالایی داشته باشند. ذهن نظام­مند معروفی در رمان سمفونی مردگان برداشتی نو از داستان کهن هابیل و قابل است که به سبکی سوررئالیستی، تحلیلی سمفونی ­وار از نقش اجتماعی، سیاسی و تاریخی روشنفکران ایرانی و رابطه زن و اجتماع و چگونگی سیر قهقرائی آنها را ارائه می­دهد. هدف این مقاله بررسی سبک این رمان مشهور و مقبول است. سؤالات اصلی این پژوهش اینها هستند: عناصر و امکانات زبانی سازندۀ بافت و سبک رمان سمفونی مردگان کدامند؟ پاسخ به این سؤالات در سه محور اصلی 1- عناصر زبانی و بلاغی، 2- روایت و زاویه دید، 3- ایدئولوژی و محتوا بررسی شده­است. در محور عناصر زبانی نوع گزینش واژه­ و نحو جملات دو ویژگی سبکی رمان سمفونی مردگان محسوب  می­شود. بسامد بالای نماد و کنایه و توصیفات سوررئالیستی از بارزترین ویژگی­ های بلاغی این رمان است. جریان سیال ذهن تکنیک روایی برجسته این رمان می­باشد و بسامد بالای تغییر زاویه دید از نکات قابل توجّه است. در زمینه محتوا و ایدئولوژی نهفته در رمان، مرگ و تباهی هستۀ مرکزی رمان را شکل می­دهد که به دور آن لایه­ های معنایی دیگر از قبیل: حسادت، حرص، ظلم، تعصّب، استبداد و... تنیده شده­ است.