تحلیل ساختار روایی، نقد متن و بــــازخوانی داستان «پیرچنگی» براساس روایت شناسی بلاغی

در این مقاله ابتدا دربارة روایت، رمان، چندبعدی و چندآوایی آن، زاویة دید، روایت‌گیر، راوی، نویسندة ضمنی، شخصیت‌پردازی، و ... از نظریه‌پردازان رمان و ساختار روایی آن مانند باختین، رابرت اسکولز، کریستف بالایی، رامان سلدن، پیتر ویدوسون و پیرو زیما یاد کرده‌ایم. در نقد متن و تحلیل گفتمان شخصیت‌ها در شکل-گیری روایت، تغییر وضعیت، گفتمان، صحنه‌پردازی و دیگر مؤلفه‌های داستان و روایت از نظریات تزوتان تودوروف، مایکل تولان نیز بهره برده‌ایم. سپس داستان «پیر چنگی» جلال‌الدین مولوی براساس ساختار روایی، بازخوانی، نقد و تفسیر شده است. مولوی در طرح و پیرنگ داستان از داستان، داستان ضمنی و روایت (براساس اسناد اسلامی) بهره گرفته و سعی در بازسازی نمادین اندیشه و آرای خود کرده، وضعیتی را که اندیشه و عرفان او در جهان داشت، ترسیم کرده است. «پیر رامشگرِ چنگی» هستة اصلی داستان را تشکیل می‌دهد. در این منظومة روایی و رمان، مهم‌ترین‌تنش و ناپایداری‌ که در متن روایت وجود دارد، حول وضعیت پیرمرد رامشگر می‌گردد و هستة مرکزی تئوری و ایدة شاعر را تشکیل می‌دهد.هدف عمدة پژوهش، بازخوانی، نقد و تفسر متن «پیر چنگی» براساس روایت‌شناسی و ساختار رمان است. چون «پیر چنگی» رمان محسوب می‌شود و ساختار آن روایی است.